دیدگاه نوجوانان پسر تیزهوش درباره انگیزش یادگیری: یک پژوهش کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی

10.22099/jsli.2024.7615

چکیده

در این پژوهش پژوهشگران کوشیدند با تأسی به فرض‌های فلسفی و تفکر معرفت‌شناسانه سازاگرایی، اهمّ شناساننده‌های انگیزش یادگیری را در نوجوانان تیزهوش کشف کنند. در این پژوهش، برای تحلیل داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه با 30 نوجوان پسر تیزهوش، از روش تحلیل مضمون استفاده شد. نتایج رویة تحلیل مضمون دو طبقة مفهومی کلان و توضیح‌دهندة نشانگرهای انگیزشی را از یکدیگر بازشناساند: انگیزاننده‌های مستخرج از فلسفة تربیتی مشوق کمّی‌نگری و انگیزاننده‌های مستخرج از فلسفة تربیتی مشوق کیفی‌نگری. در این بخش، نتایج نشان داد که تجمیع ویژگی‌هایی مانند غیرفرایندی‌نگری، بازده‌اندیشی، شکست‌هراسی، غیرخودراهبری و اغلب، تک‌وجهی‌اندیشی، در زمرة توصیف‌گرهای اساسی سازه‌های انگیزشی معطوف بر کمّی‌نگری انگیزشی و در مقابل، بلوک‌هایی مانند فرایندی‌نگری (غیربازده‌اندیشی)، چندوجهی‌اندیشی، یادگیری‌مداری، تعهدمندی (اراده‌مندی) بیش‌ارزش‌گذاری ذاتی برای تلاش‌باوری، پایستگی انگیزشی و نظم‌بخشی هیجانی، بر تعیین‌کننده‌ترین بسترهای آفرینندة تحولی‌نگری انگیزشی، دلالت داشتند. درمجموع، تاکید بر رویارویی یا مصاف بین این دو روی‌آوردِ انتزاعیِ معطوف بر سازنده‌های حیات انگیزش یادگیری در تیزهوشان، به‌طرزی ضمنی، از نقش تعیین‌کنندة بافت اجتماعی تغذیه‌گر نیازهای روانی بنیادین در یادگیرندگان تیزهوش، حمایت می‌کند. به بیان دیگر، اصرار بر مصاف بین دو فلسفة رقیب، در بطنِ فهم و کشف نشانگرهای انگیزش یادگیری سرآمدان، به‌طرز واقع‌نگرانه‌ای بر تمایز در نقش‌آفرینی‌های محیط‌های اجتماعیِ مشوقِ دغدغه‌های کمّی و کیفی، دلالت دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات