دیدگاه نوجوانان پسر تیزهوش درباره انگیزش یادگیری: یک پژوهش کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی

10.22099/jsli.2024.7615

چکیده

در این پژوهش پژوهشگران کوشیدند با تأسی به فرض‌های فلسفی و تفکر معرفت‌شناسانه سازاگرایی، اهمّ شناساننده‌های انگیزش یادگیری را در نوجوانان تیزهوش کشف کنند. در این پژوهش، برای تحلیل داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه با 30 نوجوان پسر تیزهوش، از روش تحلیل مضمون استفاده شد. نتایج رویة تحلیل مضمون دو طبقة مفهومی کلان و توضیح‌دهندة نشانگرهای انگیزشی را از یکدیگر بازشناساند: انگیزاننده‌های مستخرج از فلسفة تربیتی مشوق کمّی‌نگری و انگیزاننده‌های مستخرج از فلسفة تربیتی مشوق کیفی‌نگری. در این بخش، نتایج نشان داد که تجمیع ویژگی‌هایی مانند غیرفرایندی‌نگری، بازده‌اندیشی، شکست‌هراسی، غیرخودراهبری و اغلب، تک‌وجهی‌اندیشی، در زمرة توصیف‌گرهای اساسی سازه‌های انگیزشی معطوف بر کمّی‌نگری انگیزشی و در مقابل، بلوک‌هایی مانند فرایندی‌نگری (غیربازده‌اندیشی)، چندوجهی‌اندیشی، یادگیری‌مداری، تعهدمندی (اراده‌مندی) بیش‌ارزش‌گذاری ذاتی برای تلاش‌باوری، پایستگی انگیزشی و نظم‌بخشی هیجانی، بر تعیین‌کننده‌ترین بسترهای آفرینندة تحولی‌نگری انگیزشی، دلالت داشتند. درمجموع، تاکید بر رویارویی یا مصاف بین این دو روی‌آوردِ انتزاعیِ معطوف بر سازنده‌های حیات انگیزش یادگیری در تیزهوشان، به‌طرزی ضمنی، از نقش تعیین‌کنندة بافت اجتماعی تغذیه‌گر نیازهای روانی بنیادین در یادگیرندگان تیزهوش، حمایت می‌کند. به بیان دیگر، اصرار بر مصاف بین دو فلسفة رقیب، در بطنِ فهم و کشف نشانگرهای انگیزش یادگیری سرآمدان، به‌طرز واقع‌نگرانه‌ای بر تمایز در نقش‌آفرینی‌های محیط‌های اجتماعیِ مشوقِ دغدغه‌های کمّی و کیفی، دلالت دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Anderman, E. M. (2020). Achievement motivation theory: Balancing precision and utility. Contemporary Educational Psychology, 61, 101864.
Assouline, S. G., Colangelo, N., Ihrig, D., & Forstadt, L. (2006). Attributional choices for academic success and failure by intellectually gifted students. Gifted Child Quarterly, 50(4), 283-294.
Creswell, J. W. (2013). Educational research: Planning, conducting, and evaluating. W. Ross MacDonald School Resource Services Library.
Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2017). Designing and conducting mixed methods research. Sage publications.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2008). Self-determination theory: A macrotheory of motivation, human development, and health. Canadian Psychology, 49, 182-185.
Eccles, J. S., & Wigfield, A. (2020). From expectancy-value theory to situated expectancy-value theory: A developmental, social cognitive, and sociocultural perspective on motivation. Contemporary Educational Psychology, 61, 101859.
Garn, A. C., & Jolly, J. L. (2014). High ability students’ voice on learning motivation. Journal of Advanced Academics, 25(1), 7–24.
Garn, A. C., Matthews, M. S., & Jolly, J. L. (2010). Parental influences on the academic motivation of gifted students: A self-determination theory perspective. Gifted Child Quarterly, 54(4) 263–272.
Gottfried, A. E., & Gottfried, A. W. (2004). Toward the development of a conceptualization of gifted motivation, Gifted Child Quarterly, 48, 121–132.
Graham, S. (2020). An attributional theory of motivation. Contemporary Educational Psychology, 61, 101861.
Hattie, J., Hodis, F. A., & Kang, S. H. K. (2020). Theories of motivation: Integration and ways forward. Contemporary Educational Psychology, 61, 101865
Kheradmand, H., & Shokri, O. (in press). Modeling the causal relationships of antecedents and consequences of academic achievement motivation in gifted teenagers. Developmental Psychology Quarterly: Iranian Psychologists. [In Persian]
Koenka, A. C. (2020). Academic motivation theories revisited: An interactive dialog between motivation scholars on recent contributions, underexplored issues, and future directions. Contemporary Educational Psychology, 61, 101831.
Maguire, M., & Delahunt, B. (2017). Doing a thematic analysis: A practical, step-by-step guide for learning and teaching scholars. AISHE-J: The All Ireland Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 9(3). 3351-3354
Makel, M. C., Snyder, K. E., Thomas, C., Malone, P. S., & Putallaz, M. (2015). Gifted students’ implicit beliefs about intelligence and giftedness. Gifted Child Quarterly, 59(4), 203–212.
Malek Jafarian, M., Shokri, O., & Sharifi, M. (2022). The mediating role of causal attributions on the relationship between perfectionism and academic well-being among gifted adolescents. Journal of Developmental Psychology: Iranian Psychologists, 18(70), 51-72. [In Persian]
Mammadov, S. (2019). Being gifted in Turkey: Educational and social experiences of high-ability students. Gifted Education International, 35(3), 216–236.
Mofield, E., & Peters, P. M. (2019). Understanding underachievement:  Mind-set, perfectionism, and achievement attitudes among gifted students. Journal for the Education of the Gifted, 42(2), 1-28.
Mohammadpour, A. (2010). Quality assessment in qualitative research: principles and strategies of validation and generalizability. Social Sciences Quarterly of Allameh Tabatabai University, 17(48), 73-107. [In Persian]
Nolen, S. B. (2020). A situative turn in the conversation on motivation theories. Contemporary Educational Psychology, 61, 101866.
Ogurlu, U. (2020). Are gifted students perfectionistic? A meta-analysis. Journal for the Education of the Gifted, 43(3), 227–251.
Piske, F. H. R., & Stoltz, T. (2021). Meeting the socioemotional dimension of gifted students based on Vygotsky. Culture & Psychology, 27(3), 473–497.
Ridgley, L. M., Rubenstein, L. D., & Callan, G. L. (2021). Are gifted students adapting their self-regulated learning processes when experiencing challenging tasks? Gifted Child Quarterly, 1–20.
Rudasill, K. M., Adelson, J. L., Callahan, C. M., Houlihan, D. V., & Keizer, B. M. (2013). Gifted students’ perceptions of parenting styles: Associations with cognitive ability, sex, race, and age. Gifted Child Quarterly, 57(1) 15–24.
Schunk, D. H., & DiBenedetto, M. K. (2020). Motivation and social cognitive theory. Contemporary Educational Psychology, 60, 101832.
Soufi, S., Shokri, O., Fathabadi, J., & Ghanbari, S. (2019). Causal structure of antecedents and consequences of health-oriented academic lifestyle in gifted girl students. Quarterly of Psychology of Exceptional Individuals Allameh Tabataba’i University, 9(35), 35-71. [In Persian]
Urdan, T., & Kaplan, A. (2020). The origins, evolution, and future directions of achievement goal theory. Contemporary Educational Psychology, 61, 101862