مقیاس تعلق به دانشگاه: ویژگی‌های روان‌سنجی و تحلیل وضعیت موجود در بافت آموزش عالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشیار روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 استاد گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

4 دانشیار گروه روان‌شناسی تربیتی و مشاوره، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین ویژگی­های روان­سنجی مقیاس تعلق به دانشگاه و تحلیل وضعیت موجود بود. شرکت­کنندگان، 664 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد (232 نفر در مطالعه اول و 432 نفر در مطالعه دوم) بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند و مقیاس­های تعلق به دانشگاه کارامان و سیراک و ارضای نیازهای بنیادین عمومی گانیه را تکمیل کردند. روایی و پایایی مقیاس­های پژوهش با استفاده از روش­های تحلیل عاملی و ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. به منظور تحلیل داده‌های توصیفی، ماتریس همبستگی و تحلیل عاملی اکتشافی از نرم­افزار SPSS نسخه 23 و برای انجام تحلیل عاملی تأییدی از نرم­افزار LISREL نسخه 80/8 استفاده شد. نتایج، از ساختار سه عاملی مقیاس تعلق به دانشگاه حمایت می­کرد و برازش مطلوبی با داده­ها داشت. ضرایب آلفای کرونباخ در دو مطالعه در سطحی مطلوب و روایی همگرا نیز حاکی از  همبستگی مثبت و معنادار مقیاس تعلق به دانشگاه با مقیاس ارضای نیازهای بنیادین عمومی بود. نتایج وضعیت موجود نشان داد که احساس تعلق دانشجویان در سطح متوسطی قرار دارد. این یافته­ها اهمیت برنامه­ریزی و طراحی مداخلات جامع به منظور اندازه­گیری و ارتقای احساس تعلق دانشجویان به دانشگاه را مورد تأکید قرار می­دهند.

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
آریانپور، حمیدرضا، حجازی، الهه، اژه­ای، جواد و غلامعلی‌لواسانی، مسعود. (1398). هویت تحصیلی دانشجویان ایرانی: یک مطالعه کیفی. مجله روان­شناسی، 23(3)، 234-253.
بشارت، محمدعلی و رنجبر کلاگری، الهه. (1392). مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روان­شناختی: پایایی، روایی و تحلیل عاملی. فصلنامه اندازه­­گیری تربیتی، 4(14)، 147-168.
بنی­فاطمه، حسین و رسولی، زهره. (1390). بررسی میزان بیگانگی اجتماعی در میان دانشجویان دانشگاه تبریز و عوامل مرتبط با آن. جامعه­شناسی کاربردی، 22(1)، 1-26.
تاباچنیک، باربارا جی و فیدل، لیندا اس. (2013/1395). کاربرد آمار چندمتغیری. ترجمه: بلال ایزانلو، ولی­الله فرزاد، حمیدرضا حسن­آبادی، خدیجه ابوالمعالی و مجتبی حبیبی عسگرآباد. تهران: رشد.
ترک­زاده، جعفر، محمدی، مهدی، ناصری جهرمی، رضا و زاهدی، حمیده. (1390). ارزشیابی تعلق و تعهد سازمانی دانشجویان دانشگاه شیراز. نامه آموزش عالی، 4(15)، 59-73.
حجازی، الهه و فرتاش، سهیلا. (1385). تفاوت­های جنسیتی در سبک­های هویت، تعهد هویت و کیفیت دوستی. مجله پژوهش زنان، 4(3)، 61-76.
خدایی، ابراهیم، حبیبی، مجتبی، جمالی، احسان، باقی یزدل، رقیه و خلقی، حبیبه. (1396). فصلنامه مطالعات اندازه­گیری و ارزشیابی آموزشی، 7(19)، 7-33.
دولتشاهی، بهروز، یعقوبی، حمید، ریاضی، سیدابوالحسن، پیروی، حمید، حسن­آبادی، حمیدرضا، پورشریفی، حمید، ... و صبحی قراملکی، ناصر. (1395). ساخت و اعتباریابی «مقیاس ملی سیمای زندگی دانشجویان»: مطالعه­ی مقدماتی. فصلنامه­ی پژوهش­های کاربردی روان­شناختی، 7(3)، 115-125.
شهابی، روح­الله. (1397). تغییر الگوی تفاوت­های جنسیتی در عملکرد شناختی؛ آیا شناخت در ایران به سمت زنانه شدن پیش­ می­رود؟ پژوهش­نامه زنان، 9(1)، 73-99.
صادقی، منصوره‌السادات، یعقوبی، حمید، ظفر، مسعود و پیروی، حمید. (1397). طرح ملی سیمای زندگی دانشجویان دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. تهران: دفتر مرکزی مشاوره و سلامت وزارت علوم.
فیروزجائیان، علی­اصغر و هاشمیان، بهزاد. (1397). تحلیل جامعه­شناختی بیگانگی دانشگاهی. راهبرد فرهنگ، 11(41)، 105-131.
گرکانی، نرگس. (1395). رابطه­ی تعلق علمی و اجتماعی در دانشگاه تهران با عملکرد تحصیلی و تمایل به مهاجرت در بین دانشجویان. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد دانشکده­ی علوم تربیتی و روان­شناسی دانشگاه تهران، تهران.
مایرز، اندرو. (2013/ 1395). مقدمه­ای بر آمار و SPSS در روان­شناسی. ترجمه اکبر رضایی. تبریز: آیدین.
میرز، لاورنس؛ گامست، گلن و گارینو، جی. (2006/ 1391). پژوهش چندمتغیری کاربردی (طرح و تفسیر). ترجمه: حسن­پاشا شریفی، ولی­الله فرزاد، سیمین­دخت رضاخانی، حمیدرضا حسن­آبادی، بلال ایزانلو و مجتبی حبیبی. تهران: رشد.
نوری قاسم­آبادی، ربابه و پیروی، حمید. (1394). سازگاری با زندگی دانشجویی (ویراست سوم). تهران: پارسا.
 
ب. انگلیسی
Ahn, M. Y. (2017). Sense of belonging as an indicator for social capital: a mixed methods analysis of students’ sense of belonging to university. Unpublished Doctoral Dissertation, Bangor University.
Anderman, L. H. (2003). Academic and social perceptions as predictors of change in middle school students' sense of school belonging. The Journal of Experimental Education72(1), 5-22.
Benson, T. E. (2019). First-generation Community College Transfer Students' Perceptions of Building a Sense of Belonging and Its Subsequent Impact on University Retention. Unpublished Doctoral Dissertation, Lindenwold University.
Berscheid, E., Snyder, M., & Omoto, A. M. (1989). The relationship closeness inventory: Assessing the closeness of interpersonal relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 57(5), 792.
Cheung, H. Y., & Hui, S. K. F. (2003). Mainland immigrant and Hong Kong local students’ psychological sense of school membership. Asia Pacific Education Review4(1), 67-74.
Collins, W. A., & Steinberg, L. (2006). Adolescent development in interpersonal context. In, W. Damon, RM Lerner & N. Eisenberg (Eds.), Handbook of child psychology: Vol. 3. Social, emotional, and personality development (pp.1003-1067). New York: John Wiley & Sons.
Comrey, A. L., & Lee, H. B. (2013). A first course in factor analysis. London: Psychology press.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2014). Autonomy and need satisfaction in close relationships: Relationships motivation theory. In N. Weinstein (Ed.), Human motivation and interpersonal relationships: Theory, research, and applications (p. 53–73). Springer Science.
France, M. K., Finney, S. J., & Swerdzewski, P. (2010). Students’ group and member attachment to their university: A construct validity study of the University Attachment Scale. Educational and Psychological Measurement70(3), 440-458.
Freeman, T. M., Anderman, L. H., & Jensen, J. M. (2007). Sense of belonging in college freshmen at the classroom and campus levels. The Journal of Experimental Education75(3), 203-220.
Gagné, M. (2003). The role of autonomy support and autonomy orientation in prosaically behavior engagement. Motivation and Emotion27(3), 199-223.
Gale, T., & Parker, S. (2014). Navigating change: a typology of student transition in higher education. Studies in Higher Education, 39(5), 734-753.
Gibney, A., Moore, N., Murphy, F., & O’Sullivan, S. (2011). The first semester of university life; ‘will I be able to manage it at all?’ Higher Education62(3), 351-366.
Good, C., Rattan, A., & Dweck, C. S. (2012). Why do women opt out? Sense of belonging and women's representation in mathematics. Journal of Personality and Social Psychology102(4), 700.
Goodenow, C. (1993a). The psychological sense of school membership among adolescents: Scale development and educational correlates. Psychology in the Schools30(1), 79-90.
Goodenow, C. (1993b). Classroom belonging among early adolescent students: Relationships to motivation and achievement. The Journal of Early Adolescence13(1), 21-43.
Guadagnoli, E., & Velicer, W. F. (1988). Relation of sample size to the stability of component patterns. Psychological Bulletin103(2), 265-275.
Hagerty, B. M., & Patusky, K. (1995). Developing a measure of sense of belonging. Nursing Research, 44(1), 14-19.
Hagerty, B. M., Williams, R. A., & Oe, H. (2002). Childhood antecedents of adult sense of belonging. Journal of Clinical Psychology58(7), 793-801.
Healy, L. M., & Link, R. J. (Eds.). (2012). Handbook of international social work: Human rights, development, and the global profession. Oxford University Press, USA.
Hurtado, S., & Carter, D. F. (1997). Effects of college transition and perceptions of the campus racial climate on Latino college students' sense of belonging. Sociology of Education, 70(4), 324-345.
Johnson, D. R., Soldner, M., Leonard, J. B., Alvarez, P., Inkelas, K. K., Rowan-Kenyon, H. T., & Longerbeam, S. D. (2007). Examining sense of belonging among first-year undergraduates from different racial/ethnic groups. Journal of College Student Development48(5), 525-542.
Karaman, O., & Cirak, Y. (2017). The Belonging to the University Scale. Acta Didactica Napocensia10(2), 1-20.
Karaman, O., & Tarim, B. (2018). Investigation of the Correlation between Belonging Needs of Students Attending University and Well-Being. Universal Journal of Educational Research6(4), 781-788.
Naylor, R., Baik, C., & Arkoudis, S. (2018). Identifying attrition risk based on the first year experience. Higher Education Research & Development37(2), 328-342.
Niemiec, C. P., & Ryan, R. M. (2009). Autonomy, competence, and relatedness in the classroom: Applying self-determination theory to educational practice. Theory and Research in Education7(2), 133-144.
O'Meara, K., Griffin, K. A., Kuvaeva, A., Nyunt, G., & Robinson, T. N. (2017). Sense of belonging and its contributing factors in graduate education. International Journal of Doctoral Studies12, 251-279.
Osterman, K. F. (2000). Students' need for belonging in the school community. Review of Educational Research70(3), 323-367.
Pittman, L. D., & Richmond, A. (2007). Academic and psychological functioning in late adolescence: The importance of school belonging. The Journal of Experimental Education75(4), 270-290.
Reeve, J. (2014). Understanding motivation and emotion. John Wiley & Sons.
Roth, J. L., & Brooks-Gunn, J. (2003). What exactly is a youth development program? Answers from research and practice. Applied Developmental Science7(2), 94-111.
Ryan, R. M., Deci, E. L., Grolnick, W. S., & La Guardia, J. G. (2006). The significance of autonomy and autonomy support in psychological development and psychopathology. In D. Cicchetti & D. J. Cohen (Eds.), Developmental psychopathology: Theory and method (p. 795–849). John Wiley & Sons Inc.
Sánchez, B., Colón, Y., & Esparza, P. (2005). The role of sense of school belonging and gender in the academic adjustment of Latino adolescents. Journal of Youth and Adolescence34(6), 619-628.
Simon, R. M., Wagner, A., & Killion, B. (2017). Gender and choosing a STEM major in college: Femininity, masculinity, chilly climate, and occupational values. Journal of Research in Science Teaching54(3), 299-323.
Strayhorn, T. L. (2018). College students' sense of belonging: A key to educational success for all students. Routledge.
Tett, L., Cree, V. E., & Christie, H. (2017). From further to higher education: transition as an on-going process. Higher Education73(3), 389-406.
Thompson, H. (2007). The Need to Belong and Student Grades: Is There a Correlation? Unpublished master's thesis, State University of New York.
Tovar, E., & Simon, M. A. (2010). Factorial structure and invariance analysis of the sense of belonging scales. Measurement and Evaluation in Counseling and Development43(3), 199-217.
Vansteenkiste, M., & Ryan, R. M. (2013). On psychological growth and vulnerability: basic psychological need satisfaction and need frustration as a unifying principle. Journal of Psychotherapy Integration23(3), 263-280.
Walton, G. M., & Brady, S. T. (2017). The many questions of belonging. In A. J. Elliot, C. S. Dweck, & D. S. Yeager (Eds.), Handbook of competence and motivation: Theory and application (p. 272–293). The Guilford Press.
Walton, G. M., & Cohen, G. L. (2007). A question of belonging: Race, social fit, and achievement. Journal of Personality and Social Psychology, 92(1), 82–96.
Wilson, K. L., Murphy, K. A., Pearson, A. G., Wallace, B. M., Reher, V. G., & Buys, N. (2016). Understanding the early transition needs of diverse commencing university students in a health faculty: informing effective intervention practices. Studies in Higher Education41(6), 1023-1040.
You, S., Ritchey, K. M., Furlong, M. J., Shochet, I., & Boman, P. (2011). Examination of the latent structure of the psychological sense of school membership scale. Journal of Psycho Educational Assessment29(3), 225-237.