بررسی رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده/ استادان و جرأت ورزی در دانشجویان با واسطه‌گری تنظیم هیجان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی روان شناسی تربیتی، دانشیار دانشگاه شیراز

2 کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی (نویسنده مسؤول)

چکیده

مهارت جرأت­ورزی یا رفتار جرأت­ورزانه نقش مهمی در برقراری و حفظ ارتباطات و تعاملات بین فردی دارد. جرأت­ورزی در مفهوم به معنای توانایی دفاع از مواضع خود، دستیابی به اهداف و فائق آمدن بر دشواری‌ها، مصمم بودن در رفتار بدون آسیب رساندن به حقوق دیگران و کنترل تکانه‌های پرخاشگرایانه است. از همین رو شناسایی پیش آیندهای آن مورد توجه محققان بوده است. هدف این پژوهش بررسی نقش واسطه‌ای تنظیم هیجان در رابطه الگوهای ارتباطات خانواده و استادان با جرأت­ورزی است. در این مدل الگوهای ارتباطی خانواده و استادان به عنوان متغیر برون­زاد، تنظیم هیجان به عنوان متغیر واسطه‌ای و جرأت­ورزی به عنوان متغیر درون­زاد در نظر گرفته شدند. در این مطالعه 317 دانشجوی دختر و پسر دوره کارشناسی سال تحصیلی 91-92 دانشگاه شیراز شرکت داشتند که به شیوۀ خوشه‌ای چند مرحله‌ای تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از چهار ابزار الگوهای ارتباطی خانواده، الگوهای ارتباطی استادان، مقیاس جرأت­ورزی سازگارانه و پرخاشگرانه و پرسش­نامه­ی تنظیم هیجان استفاده شد. برای تعیین پایایی پرسش­نامه­ها از روش آلفای کرونباخ و جهت احراز روایی مقیاس­ها از روش تحلیل عوامل استفاده شد. شواهد مؤید پایایی و روایی مطلوب مقیاس­ها بود. به منظور بررسی مدل پژوهش، از تحلیل مسیر استفاده شد. به طور کلی نتایج حاکی از آن بود که جهت گیری گفت­وشنود و هم­نوایی به منزله ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده به صورت مستقیم قدرت پیش بینی جرأت­ورزی ­را دارند. همچنین جهت­گیری گفت­­وشنود خانواده و
هم­نوایی استادان به ترتیب پیش بینی کننده‌ی مستقیم راهبردهای بازارزیابی شناختی و سرکوب ابرازی تنظیم هیجان هستند. علاوه بر این، راهبرد بازارزیابی شناختی تنظیم­ هیجان رابطه­ی میان جهت­گیری گفت­وشنود خانواده و
جرأت­ورزی سازگارانه را واسطه­گری می­کند. بنابراین، هر چه افراد فضای ارتباطی خانواده را بر مبنای جهت­گیری گفت­وشنود بیشتر ادراک کنند به میزان بیشتری می­توانند از راهبرد بازارزیابی شناختی تنظیم هیجان استفاده کنند و به تناسب آن رفتار جرأت­ورزی سازگارانه افزایش می­یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات