تأثیر آموزش خودشفقت‌ورزی بر فرایندهای تصمیم‌گیری اخلاقی نوجوانان دختر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

2 استاد رشته روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

3 دانشیار روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

4 دانشیار رشته روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

10.22099/jsli.2022.6746

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش خودشفقت‌ورزی بر فرایندهای تصمیم­گیری اخلاقی نوجوانان بود. شرکت‌کنندگان پژوهش 40 دانش‌آموز دختر 15 تا  16ساله بودند که از دبیرستان­های شهر شیراز انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند و به ابزار پژوهش شامل: آزمون سناریوهای آگاهی اخلاقی، آزمون تبیین مباحث، مقیاس اخلاق چندبعدی، بازی خیر عمومی و آزمون خودشفقت‌ورزی ذهن‌آگاهانه پاسخ دادند. طرح پژوهش از نوع آزمایشی پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل و جایگزینی تصادفی بود. به‌منظور تعیین روایی بسته آموزشی نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون دو گروه، در آزمون خودشفقت‌ورزی ذهن‌آگاهانه مورد مقایسه قرار گرفت. با توجه به افزایش نمرات گروه آموزش نسبت به گروه کنترل، روایی بسته آموزشی مورد تایید قرار گرفت.  نتایج تحلیل آماری کوواریانس چندمتغیری (مانکوا) نشان داد که نمرات گروه آموزش‌دیده در مقیاس­های آگاهی اخلاقی، قضاوت اخلاقی و عمل اخلاقی از مرحله پیش‌آزمون به پس‌آزمون نسبت به گروه کنترل افزایش معنی‌دار داشته است. اما در مقیاس قصد اخلاقی تاثیر معنی‌دار نداشت. در نتیجه می­توان گفت، آموزش خودشفقت‌ورزی از طریق افزایش حس شفقت نسبت به خود و ارتقای خودشفقت‌ورزی، فرایندهای شناختی لازم در تصمیم­گیری اخلاقی را ارتقا می­دهد. 

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
جوکار، بهرام و حق‌نگهدار، مرجان. (1395). رابطة هویت اخلاقی با بی‌صداقتی تحصیلی: بررسی نقش تعدیلی جنسیت. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 8(2)، 162-143.
شهبازی، مسعود؛ رجبی، غلامرضا؛ مقامی، ابراهیم و جلوداری، آرش. (1394). ساختار عاملی تاییدی نسخه فارسی مقیاس درجه‌بندی تجدیدنظر شده شفقت – خود در گروهی از زندانیان. فصلنامه روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 6(19)، 46-31.
کدیور،‌ پروین و طالب‌زاده‌ثانی، ‌هادی. (1378). بررسی رابطه دانش فراشناخت اخلاقی (فرااخلاق) با استدلال و رفتار اخلاقی. تعلیم و تربیت، 93(24)، 32-7.
ب. انگلیسی
Arimitsu, K., & Hofmann, S. G. (2015). Cognitions as mediators in the relationship between self-compassion and affect. Personality and Individual Differences74, 41-48.
Baron, J. (2000). Thinking and deciding. Cambridge University Press.
Blasi, A. (1983). The development of identity: Some implications for moral functioning. In G. G. Noam & T. E. Wren (Eds.), The moral self (pp. 99-123). Massachusetts: The MIT Press.
Bibeau, M., Dionne, F., & Leblanc, J. (2016). Can compassion meditation contribute to the development of psychotherapists’ empathy? A review. Mindfulness7(1), 255-263.
Bluth, K. (2017). The self-compassion workbook for teens: Mindfulness and compassion skills to overcome self-criticism and embrace who you are. New Harbinger Publications.
Breines, J. G., & Chen, S. (2012). Self-compassion increases self-improvement motivation. Personality and Social Psychology Bulletin38(9), 1133-1143.
Buchan, H. (2014). Reidenbach and Robin's multidimensional ethics scale: Testing a second-order factor model. Psychology Research4(10), 823-834.
Craft, J. L. (2013). A review of the empirical ethical decision-making literature: 2004–2011. Journal of Business Ethics117(2), 221-259.
Crocker, J., & Canevello, A. (2008). Creating and undermining social support in communal relationships: the role of compassionate and self-image goals. Journal of Personality and Social Psychology95(3), 555-575.
Demirtaş, V. Y., & Sucuoğlu, H. (2009). In the early childhood period children's decision-making processes. Procedia-Social and Behavioral Sciences1(1), 2317-2326.
Fischbacher, U., Gächter, S., & Quercia, S. (2012). The behavioral validity of the strategy method in public good experiments. Journal of Economic Psychology33(4), 897-913.
Gibbs, J. (1977). Kohlberg's stages of moral judgment: A constructive critique. Harvard Educational Review47(1), 43-61.
Goetz, J. L., Keltner, D., & Simon-Thomas, E. (2010). Compassion: An evolutionary analysis and empirical review. Psychological Bulletin136(3), 351.
Hardy, S. A. & Carlo, G. (2005). Identity as a source of moral motivation. Human Development, 48, 232–256.
Howell, A. J., Dopko, R. L., Turowski, J. B., & Buro, K. (2011). The disposition to apologize. Personality and Individual Differences51(4), 509-514.
Isaac, R. M., Walker, J. M., & Thomas, S. H. (1984). Divergent evidence on free riding: An experimental examination of possible explanations. Public Choice, 43(2), 113-149.
Jones, T. M. (1991). Ethical decision making by individuals in organizations: An issue-contingent model. Academy of Management Review16(2), 366-395.
Keller, S., & Huppert, F. A. (2021). The virtue of self-compassion. Ethical Theory and Moral Practice24(2), 443-458.
Kirby, J. N., Steindl, S. R., & Doty, J. R. (2017). Compassion as the highest ethic. In Practitioner's Guide to Ethics and Mindfulness-Based Interventions (pp. 253-277). Springer, Cham.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd Ed.). New York, NY: Guilford.
Kornfield, J. (1993). A path with heart. New York: Bantam Books.
Lathren, C., Bluth, K., & Park, J. (2019). Adolescent self-compassion moderates the relationship between perceived stress and internalizing symptoms. Personality and Individual Differences143, 36-41.
Longe, O., Maratos, F. A., Gilbert, P. Evans, G., Volker, F., Rockliff, H., & Rippon, G. (2009). Having a word with yourself: Neural correlates of self-criticism and self-reassurance. Neuroimage, 49, 1849–1856.
López, A., Sanderman, R., Ranchor, A. V., & Schroevers, M. J. (2018). Compassion for others and self-compassion: Levels, correlates, and relationship with psychological well-being. Mindfulness9(1), 325-331.
Luberto, C. M., Shinday, N., Song, R., Philpotts, L. L., Park, E. R., Fricchione, G. L., & Yeh, G. Y. (2018). A systematic review and meta-analysis of the effects of meditation on empathy, compassion, and prosocial behaviors. Mindfulness9(3), 708-724.
Marwell, G., & Ames, R. E. (1979). Experiments on the provision of public goods. I. Resources, interest, group size, and the free-rider problem. American Journal of Sociology84(6), 1335-1360.
McConnell, E. A. (2015). The role of guilt, shame, and self-compassion in promoting racial justice engagement for white students. College of Science ad Health Theses and Dissertations. 106. https://via.library.depaul.edu/csh_etd/106
Merrett, D. M. (2012). Using public goods game experiments to design cooperative environments (Doctoral thesis). School of Economic. University of Sydney Business School.
Mikulincer, M., Shaver, P. R., Gillath, O., & Nitzberg, R. A. (2005). Attachment, caregiving, and altruism: boosting attachment security increases compassion and helping. Journal of Personality and Social Psychology89(5), 817.
Montero-Marin, J., Kuyken, W., Crane, C., Gu, J., Baer, R., Al-Awamleh, A. A., … García-Campayo, J. (2018). Self-compassion and cultural values: A cross-cultural study of self-compassion using a multitrait-multimethod (MTMM) analytical procedure. Frontiers in Psychology9, 2638.
Moore, C. (2008). Moral disengagement in processes of organizational corruption. Journal of Business Ethics80(1), 129-139.
Morley, R. M., Terranova, V. A., Cunningham, S. N., & Kraft, G. (2016). Self-compassion and predictors of criminality. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma25(5), 503-517.
Muris, P., Otgaar, H., Meesters, C., Heutz, A., & van den Hombergh, M. (2019). Self-compassion and adolescents’ positive and negative cognitive reactions to daily life problems. Journal of Child and Family Studies28(5), 1433-1444.
Neff, K. D. (2003a). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity2(2), 85-101.
Neff, K. D. (2003b). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity2(3), 223-250.
Neff, K. D. (2011). Self-compassion. New York: William Morrow.
Neff, K. D., & Beretvas, S. N. (2013). The role of self-compassion in romantic relationships. Self and Identity12(1), 78-98.
Neff, K. D., & Dahm, K. A. (2015). Self-compassion: What it is, what it does, and how it relates to mindfulness. In B. D. Ostafin, M. D. Robinson, & B. P. Meier (Eds), Handbook of mindfulness and self-regulation (pp. 121-137). New York: Springer.
Neff, K. D. & Germer, C. (2017). Self-compassion and psychological well-being. In J. Doty (Ed.), Oxford handbook of compassion science, Chap. 27. Oxford University Press.
Neff, K. D., & Pommier, E. (2013). The relationship between self-compassion and other-focused concern among college undergraduates, community adults, and practicing meditators. Self and Identity12(2), 160-176.
Ozawa-de Silva, B. R., Dodson-Lavelle, B., Raison, C. L., Negi, L. T., Silva, B. R. O., & Phil, D. (2012). Compassion and ethics: Scientific and practical approaches to the cultivation of compassion as a foundation for ethical subjectivity and well-being. Journal of Healthcare, Science and the Humanities2(1), 145-161.
Raes, F., Pommier, E., Neff, K. D., & Van Gucht, D. (2011). Construction and factorial validation of a short form of the self‐compassion scale. Clinical Psychology & Psychotherapy18(3), 250-255.
Rainforth, M. V., Alexander, C. N., & Cavanaugh, K. L. (2003). Effects of the transcendental meditation program on recidivism among former inmates of Folsom Prison: Survival analysis of 15-year follow-up data. Journal of Offender Rehabilitation36(1-4), 181-203.
Rest, J. R. (1973). The hierarchical nature of moral judgment: A study of patterns of comprehension and preference of moral stages 1. Journal of Personality41(1), 86-109.
Rest, J. R. (1986). Moral development: Advances in research and theory. New York: Praeger.
Ruedy, N. E., & Schweitzer, M. E. (2010). In the moment: The effect of mindfulness on ethical decision making. Journal of Business Ethics95(1), 73-87.
Salzberg, S. (1997). Lovingkindness: The revolutionary art of happiness. Boston: Shambala.
Small, C. (2017). Mindfulness, responsibility, ethical judgement and ethical intent: A virtue ethics perspective (Doctoral dissertation, University of Pretoria).
Shapiro, S. L., Jazaieri, H., & Goldin, P. R. (2012). Mindfulness-based stress reduction effects on moral reasoning and decision making. The Journal of Positive Psychology7(6), 504-515.
Verhaeghen, P., & Aikman, S. N. (2020). How the mindfulness manifold relates to the five moral foundations, prejudice, and awareness of privilege? Mindfulness11(1), 241-254.
Wang, X., Chen, Z., Poon, K. T., Teng, F., & Jin, S. (2017). Self-compassion decreases acceptance of own immoral behaviors. Personality and Individual Differences106, 329-333.
Wiklund Gustin, L., & Wagner, L. (2013). The butterfly effect of caring–clinical nursing teachers’ understanding of self‐compassion as a source to compassionate care. Scandinavian Journal of Caring Sciences27(1), 175-183.
Yang, Y., Guo, Z., Wu, J., & Kou, Y. (2020). Self-compassion relates to reduced unethical behavior through lower moral disengagement. Mindfulness11(6), 1424-1432.
Zuckerman, M., & Tsai, F. F. (2005). Costs of self‐handicapping. Journal of Personality73(2), 411-442.