اثربخشی آموزش امید بر میزان سرسختی تحصیلی دختران داوطلب کنکور سراسری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی، گروه علوم تربیتی و روان‌شناسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران

2 استادیار فلسفه تعلیم و تربیت، گروه علوم تربیتی و روان‌شناسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش امید بر میزان سرسختی تحصیلی دختران داوطلب کنکور سراسری بود. این پژوهش از نوع مطالعات ‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش­آموزان دختر مشغول تحصیل در مقطع پیش‌دانشگاهی شهر ماکو به تعداد 173 نفر در سال تحصیلی 97-1396 بود. از این جامعه،  نمونه‌ای به حجم 30 نفر (15 نفر برای هر گروه) به روش نمونه‌گیری در دسترس و با در نظر گرفتن ملاک‌های ورود به مطالعه انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. شرکت‌کنندگان دو گروه در مراحل پیش و پس‌آزمون پرسشنامه سرسختی تحصیلی را تکمیل و در این اثناء آزمودنی‌های گروه آزمایش طی 8 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت آموزش‌های مربوط به ارتقاء امید قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس در برنامه SPSS انجام گرفت. تحلیل داده‌ها نشان داد که آموزش امید منجر به افزایش میانگین نمرات شرکت کنندگان گروه آزمایش در سرسختی تحصیلی و مولفه‌های آن شامل تعهد شخصی، چالش‌پذیری و کنترل عواطف نسبت به گروه کنترل شده است (001/0p <). با توجه به یافته‌ها می‌توان مطرح کرد که آموزش امید مداخله موثری برای بهبود سرسختی تحصیلی دختران داوطلب کنکور سراسری است.

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
برزگر بفرویی، کاظم؛ اهالی‌آباده، مرضیه و محمدی قلعه‌تکی، سمیه. (1394). رابطه حمایت اجتماعی و شوخ طبعی با امید به زندگی در سالمندان شهر یزد. فصلنامه پرستاری سالمندان، 1(4)، 25-35.
پریمن، فرزانه. (1390). تاثیر آموزش مهارت های جرأت ورزی تحصیلی بر افزایش خوداثربخشی تحصیلی، سخت‌رویی تحصیلی و تغییر عملکرد قلبی-عروقی دانشجویان پیام نور تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران.
حسینی، سید عدنان؛ بدری گرگری، رحیم؛ سلیمی، حسین و کلیایی، لیلا. (1394). اثربخشی آموزش امید در کاهش میزان قربانی شدن ناشی از قلدری دانش‌آموزان. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 11(37)، 2-19.
زارع، حسین. (1395). تاثیر آموزش امید بر خوش بینی و انگیزش پیشرفت دانشجویان دانشگاه پیام نور. فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4(1)، 85-93.
زارع، حسین؛ محبوبی، طاهر و سلیمی، حسین. (1394). تأثیر آموزش شناختی ارتقاء امید برکاهش اهمال کاری و خودناتوان‌سازی تحصیلی دانشجویان دانشگاه پیام‏نور بوکان. نشریه علمی آموزش و ارزشیابی، 8(32)، 93-110.
زاهد، عادل و رجبی، سعید. (1390). بررسی ارتباط سرسختی و امید با خودکارآمدی دانشجویان ورزشکار. نخستین همایش ملی دستاوردهای جدید علمی در توسعه ورزش و تربیت بدنی، گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان.
زغیبی‌قناد، سیمین؛ عالیپور بیرگانی، سیروس و شهنی‌ییلاق، منیجه. (1393). ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس تجدیدنظر شده‌ی سرسختی تحصیلی. دومین کنفرانس ملی و روان‌شناسی و علوم رفتاری، 2-12.
شیرمحمدی، لیلا؛ میکائیلی منیع، فرزانه و زارع، حسین. (1389). رابطه سخت رویی، رضایت از زندگی و امید با عملکرد تحصیلی دانشجویان. فصلنامه علمی پژوهشی روان‌شناسی دانشگاه تبریز، 5(20)، 129-151.
صادقی، مسعود؛ ویسکرمی، حسنعلی و چهری، پرستو. (1395). بررسی تاثیر آموزش امید بر درگیری تحصیلی دانش‌آموزان دختر کم توان ذهنی. تعلیم و تربیت استثنایی، 16(2)، 30-37.
صبحی قراملکی، ناصر؛ حاجلو، نادر و بابایی، کریم. (1393). اثربخشی آموزش مهارت‌های مدیریت زمان بر اهمال‌کاری دانش‌آموزان. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 4(15)، 91-101.
قاسمی، افشان؛ عابدی، احمد و باغبان، ایران. (1391). اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر نظریه امید اسنایدر بر میزان امید به زندگی سالمندان. پژوهش‌های مشاوره، 11(42)، 109-126.
قدم‌پور، عزت‌اله؛ رادمهر، پروانه و یوسف‌وند، لیلا. (1395). تاثیر آموزش گروهی مبتنی بر نظریه اسنایدر بر میزان اشتیاق و سرسختی تحصیلی دانش‌آموزان دختر متوسطه اول. پژوهش‌های تربیتی، 33(3)، 1-12.
گال، مردیت؛ بورگ، والتر و گال، جویس. (1996/1391). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی (جلد اول). ترجمه احمد رضا نصر و همکاران. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی و سمت.
موحدی، معصومه؛ کریمی‌نژاد، کلثوم؛ باباپور خیرالدین، جلیل و موحدی، یزدان. (1394). اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر رویکرد امید بر بهبود مولفه های عزت نفس و سلامت روان‌شناختی افراد مبتلا به افسردگی. مجله دانشگاه علوم پزشکی زنجان، 23(98)، 132-144.
 
ب. انگلیسی
Abdollahi, A., Hosseinian, S., Nooripour, R., & Najafi, M. (2017). Clarifying the roles of hardiness and hopelessness in relation to suicidal ideation among Malaysian undergraduate students. Journal of Practice in Clinical Psychology, 5(4), 243-250.
Alexander, E., & Ouwuegbuzie, A. (2007). Academic procrastination and the role of hope as a coping strategy. Personality and Individual Differences, 42(7), 1301-1310.
Benishek, L. A., Feldman, J. M., Shipon, R. W., Mecham, S. D., & Lopez, F. G. (2005). Development and evaluation of the revised academic hardiness scale. Journal of Career Assessment, 13(1), 59-76.
Collins, B. A. (2009). Life experiences and resilience in college students: A relationship influenced by hope and mindfulness [Dissertation]. Emporia State University; M.S., Texas A&M University.
Creed, P. A., Conlon, E. G., & Dhaliwal, K. (2013). Revising the academic hardiness scale: Revision and revalidation. Journal of Career Assessment, 21, 537–554.
Duggal, D., Sacks-Zimmerman, A., & Liberta, T. (2016). The impact of hope and resilience on multiple factors in neurosurgical patients. Cureus, 8(10), e849.
Dweck, C. (2006). Mindset: The new psychology of success. New York, NY: Random House.
Kamtsios, S., & Karagiannopoulou, E. (2016). Validation of a newly developed instrument establishing links between motivation and academic hardiness. Europe’s Journal of Psychology, 12(1), 29–48.
Morote, R., Hjemdal, O., Krysinska, K., Martinez Uribe, P., & Corveleyn, J. (2017). Resilience or hope? Incremental and convergent validity of the resilience scale for adults (RSA) and the Herth hope scale (HHS) in the prediction of anxiety and depression. BMC Psychology, 5(1), 36.
Snyder, C. R. (2009). Hope theory: Rainbows in the mind. Psychological Inquiry, 13, 249–275.
Weigold, I. K., Weigold, A., Kim, S., Drakeford, N. M., & Dykema, S. A. (2016). Assessment of the psychometric properties of the revised academic hardiness scale in college student samples. Psychological Assessment, 28(10), 1207-1219.