نقش اهداف پیشرفت و بازخورد معلم در درگیری تحصیلی دانش‌آموزان با واسطه‌گری خودگویی انگیزشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تخصصی روان‌شناسی تربیتی، استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه یزد

2 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی دانشگاه یزد

3 دکتری تخصصی روان‌شناسی تربیتی، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه یزد

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش اهداف پیشرفت و بازخورد معلم بر درگیری تحصیلی با واسطه­گری خودگویی انگیزشی بود. در این مطالعه توصیفی، 400 نفر از دانش­آموزان دوره دوم دبیرستان­های شهر یزد (211 دختر و 189 پسر) به روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شدند و به مقیاس­های اهداف پیشرفت (میدگلی و همکاران)، بازخورد معلم (بارنت)، خودگویی انگیزشی (ولترز و روزنتال) و درگیری تحصیلی (شوفیلی و همکاران) پاسخ دادند. نتایج مدل معادلات ساختاری نشان داد که از بین ابعاد اهداف پیشرفت، هدف تسلطی هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم (با واسطه­گری خودگویی انگیزشی) بر درگیری تحصیلی نقش دارد اما هدف عملکرد- گرایشی تنها به صورت غیرمستقیم (با واسطه­گری خودگویی انگیزشی) بر درگیری تحصیلیاثر می گذارد؛ هدف عملکرد اجتنابی نیز در این بخش پیش‌بینی کننده نبود. از سوی دیگر، نتایج نشان دادند که ابعاد بازخورد معلم هم به صورت مستقیم و هم غیرمستفیم (با واسطه­گری خودگویی انگیزشی) بر درگیری تحصیلی نقش دارند. در مجموع، یافته­ها نشان می­دهد که تغییر در اهداف پیشرفت و بازخورد معلم ضمن اثرات مستقیم، با واسطه­گری خودگویی انگیزشی می‌تواند درگیری تحصیلی را دستخوش تغییر سازد.

کلیدواژه‌ها


ثمره، سولماز و خضری­مقدم، نوشیروان (1394). رابطۀ بین اهداف پیشرفت و خودکارآمدی تحصیلی؛ نقش میانجی درگیری تحصیلی. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 9(1)، 20-18.
جباریان­گرو، مرتضی، خسروی، معصومه و محمدی­فر، محمدعلی (1395). اثربخشی بازخورد نوشتاری و شفاهی معلم بر یادگیری خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی. پژوهش در برنامه­ریزی درسی، 22، 151-138.
خسروجردی، راضیه، حجازی، الهه و محسنی، نیک­چهره (1391). مدل ساختاری پیشرفت تحصیلی براساس سبک­های هویت، اهداف پیشرفت و درگیری تحصیلی. پژوهشنامه تربیتی، 30، 27-1.
رادمهر، فرناز و کرمی، جهانگیر (1398). بررسی نقش تحمل ابهام و شکفتگی در پیش‌بینی درگیری تحصیلی دانشجویان. فصلنامه روان­شناسی تربیتی، 15 (52)، 216-203.
ربیع، مرضیه و زنده دل، احمد (1393). الگوی ساختاری روابط بین ارزش تکلیف، خودکارآمدی و عملکرد تحصیلی دانش­آموزان پایه هفتم: نقش واسطه­ای اهداف پیشرفت. سومین همایش ملی سلامت روان و تندرستی. قوچان، ایران.
رستگار، احمد (1396). ارائه مدل علّی روابط نیاز به شناخت و درگیری شناختی با نقش واسطه­ای اهداف پیشرفت و هیجانات تحصیلی. دو فصلنامه علمی- پژوهشی شناخت اجتماعی، 6 (1)، 26-8.
سانتراک، جان دبلیو (1397). زمینه روان­شناسی (چاپ دهم)، ترجمه مهرداد فیروزبخت. نشر رسا.
یوسف­وند، مهدی، صرامی، غلامرضا، کدیور، پروین و عشرتی­فر، عدنان (1393). تأثیر بازخورد معلم (کلامی و نوشتاری) بر خودکارآمدی و میزان استفاده از راهبردهای یادگیری خودتنظیم دانش­آموزان دورۀ راهنمایی. اندیشه­های نوین تربیتی، 10 (1 72-49.
Ames, C. (1992). Classrooms: Goals, structures, and student motivation. Journal of educational psychology, 84, 261-271.
Burnett, P. C. (2002). Teacher pride and feedback in student’s perceptions of the classroom environment. Educational Psychology, 22(1),5-16.
Burnett, P. C. (2003). The impact of teacher feedback on student self-talk and self-concept in reading and mathematics. The Journal of Classroom Interaction, 38, 11-16.
Covington, M.V. (1992). Making the grade: A self-worth perspective on motivation and school reform. Cambridge: Cambridge University Press.
Dinger, F.C., Dickhäuser, O., Spinath, B. & Steinmayr, R. (2013). Antecedents and consequences of students' achievement goals: A mediation analysis. Learning and Individual Differences, 28, 90-101.
Dweck, C. S. (1999). Motivational processes affecting learning. American Psychologist, 41, 1040-1048.
Dweck, C. S., & Leggett, E. L. (1988). A social cognitive approach to motivation and personality, psychological Review, 95(2), 256-273.
Elliot, A. (1999). Approach and avoidance motivation and achievement goals. Educational psychologist, 34, 169-190.
Elliot, A., & church, M. (1997). A hierarchical model of approach and avoidance achievement motivation. Journal of personality and social psychology, 72, 218-232.
Hardy, J. (2006). Speaking clearly: A critical review of the self-talk literature. Psychology of sport and exercise, 7, 81-97.
Hatzigeorgiadis, A., Zourbanos, N., Mpoumpaki, S., & Theodorakis, Y. (2009). Mechanisms underlying the self-talk–performance relationship: The effects of motivational self-talk on self-confidence and anxiety. Psychology of Sport and Exercise, 10, 186-192.
Kozulin, A. (2012). Thought and language. London: MIT Press Cambridge.
McCann, E. J., & Garcia, T. (1999). Maintaining motivation and regulating emotion: Measuring individual differences in academic volitional strategies. Learning and Individual Differences, 11, 259–279.
Midgley, C., Maehr, M.L., Hruda, L.Z., Anderman, E., Anderman, L., Freeman, K.E., Gheen, M., Kaplan, A., Kumar, R., Middleton, M.J., Nelson, J., Roeser, R., & Urdan, T. (2000). Manual for the Patterns of Adaptive Learning Scales.University of Michigan.
Mih, V., Mih, C. & Dragos, V. (2015). Achievement Goals and Behavioral and Emotional Engagement as Precursors of Academic Adjusting. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 209, 329-336.
Mitrovica, A., Ohlsson, S., and Barrowa, K. D. (2013). The effect of positive feedback in constraint-based intelligent tutoring system. Computers & Education, 60, 246-272.
Putwain, P.W., Symes, W., Nicholson, L.J. & Becker, S. (2018). Achievement goals, behavioral engagement, and mathematics achievement: A mediational analysis. Learning and Individual Differences. 68, 12-19.
Roebken, H. (2007). The Influence of Goal Orientation on Student Satisfaction, academic Engagement and Achievement. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 5(13), 679-704.
Schaufeli, W. B., Martinez, I. B., Pinto, A. M., Salanova, M., & Bakker, A. B. (2002). Burnout and engagement in university students: A cross national study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 33, 464.
Schlechty, P.C. (2005). Creating great schools: six critical systems at the heart of educational innovation. Sanfrancisco: John wiley and Sons.
Skinner, E. A., Kindermann, T. A., Connell, J. P., & Wellborn, J. G. (2009). Engagement as an organizational construct in the dynamics of motivational development. In K. Wentzel, & A. Wigfield (Eds.), Handbook of motivation in school (pp. 223–245). Malwah, NJ: Erlbaum.
Upadyaya, K., & Salmela-Aro, K. (2013). Development of school engagement in association with academic success and well-being in varying social contexts: A review of empirical research. European Psychologist, 18(2), 136-147.
Van der Lans, R.M., Van de Grift, J.C. M. & Van Veen, K. (2018). Developing an Instrument for Teacher Feedback: Using the Rasch Model to Explore Teachers' Development of Effective Teaching Strategies and Behaviors. The Journal of Experimental Education, 86, 2, 247-264.
Wang, C., Shim, S., & Wolters, Ch. (2017). Achievement Goals, Motivational Self-Talk, And Academic Engagement among Chinese Students. Educational Research Institute, 18, 295-307.
Wolters, A., Pintrich, P.R., & Karabenick, S.A. (2003). Assessing Academic Self-Regulated Learning. Educational Psychologist, 38, 189-205.
Wolters, C., & Benzon, M. (2013). Assessing and predicting college students’ use of strategies for the self-regulation of motivation. The Journal of Experimental Education, 81, 199–221.
Wolters, C., & Rosenthal, H. (2000). The relation between students' motivational beliefs and attitudes and their use of motivational regulation strategies. International Journal of Educational Research, 33,801-820.
Wu, Z. (2019). Academic Motivation, Engagement, and Achievement among College Students. College Student Journal, 53 (1), 99-112.