فراتحلیلِ رابطۀ بین هوش هیجانی و مؤلفه‌های آن با خودکارآمدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 استاد روان‌شناسی تربیتی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

در این پژوهش که با بهره­ گیری از روش فراتحلیل انجام­ گرفته، به ترکیب عددی نتایج پژوهش­ های انجام شده در ایران در زمینۀ رابطۀ بین هوش هیجانی و مؤلفه­ های آن با خودکارآمدی افراد پرداخته شده است. جامعۀ آماری فراتحلیل، پژوهش‌های در دسترس مرتبط با رابطۀ هوش هیجانی و مؤلفه­ های آن با خودکارآمدی در داخل کشور است که در بین سال‌های 1386 تا 1396 منتشر شده­ اند. براساس ملاک­ های تعریف شدۀ ورود و خروج پژوهش­ های اولیه و نیز تحلیل حساسیت، در نهایت50 اندازه اثر از 22 مطالعۀ اولیه بررسی شد. بعد از بررسی ملاک­ های ورود و خروج، یافته­ های کمّی پژوهش‌های منتخب با نرم­افزار CMA ویرایش2، تحلیل شدند. نتایج نشان دادند که هوش هیجانی و مؤلفه ­های آن بر خودکارآمدی افراد تأثیر معنی­ داری داشته و طبق ملاک کوهن، میزان اندازه اثر ترکیبی رابطۀ بین هوش هیجانی و مؤلفه­ های آن با خودکارآمدی برای مدل اثرات تصادفی، در حد متوسط به بالا (34/0= ES) است. بررسی نقش متغیرهای تعدیل­ کنندۀ مؤلفه­ های هوش هیجانی، جامعۀ آماری تحقیقات اولیه و حجم نمونۀ تحقیقات اولیه در ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابستۀ تحقیق، رابطۀ معنی­ داری نشان دادند. به‌طور خلاصه، می­توان نتیجه گرفت که آموزش هوش هیجانی می­تواند بر خودکارآمدی افراد تأثیر چشم‌گیری داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی، عباداله، اقتصادی، سعیده و ایزدی، احمد. (1393). بررسی رابطة هوش‌هیجانی و کیفیت زندگی کاری با خودکارآمدی کارکنان آموزش و پرورش ناحیة 3 شیراز. فصلنامه نوآوری‌های مدیریت آموزشی، 9 (2)، 59-44.
اصغرنژاد، طاهره، احمدی، محمد، قطب الدینیِ فرزاد، ولی الله و خداپناهی، محمدکریم. (1385). مطالعه ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس خودکارآمدی شرر، مجلة روان‌شناسی ،10(2)، 262-274.
افشارجهانشاهی، رضا. (1390). رابطة بین هوش هیجانی و مهارت‌های مقابله­ای بر خودکارآمدی دانشجویان پیام نور شهرستان سیرجان. پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد مرودشت.
امیری، مسلم. (1391). رابطة هوش‌هیجانی و خودکارآمدی با رضایت شغلی معلمان دبیرستان­های شهر کرمانشاه. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید رجایی تهران.
باباپورخیرالدین، جلیل. (1389). رابطة هوش‌هیجانی و احساس خستگی دانشجویان با واسطه­گری­خوش­بینی، خودکارآمدی، اضطراب­ و افسردگی. مجلة روا‌‌ن‌شناسی، 14(2)، 141-131.
بابایی، کلیم­اله، مقیمی، معصومه، مقیمی، فاطمه، الیاسی، فرنگیس و موحدیان، سیدکمال. (1393). رابطة هوش هیجانی با خودکارآمدی و شادکامی در دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم شهراصفهان. ارائه شده در کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی و مطالعات رفتاری.
بخشنده، سمیه. (1390). مقایسه تاثیر هوش هیجانی و گرایش به تعادل در خودکارآمدی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، ،دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.
براری، رضا و جمشیدی، لاله. (1394). نقش میانجی خودکارآمدی معلمان در رابطه بین هوش‌هیجانی و فرسودگی شغلی معلمان ابتدایی. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 6(4)، 200-177.
برخورداری احمدآبادی، عاطفه، اخوت، علی محمد و شمالی احمدآبادی، مهدی. (1395). بررسی رابطه هوش هیجانی باخودکارآمدی دانشجویان دختر رشته روانشناسی پیام‌نور میبد. ارائه شده در نخستین همایش ملی تازه‌های تعلیم و تربیت در نظام آموزشی ایران، دانشگاه آزاد اردکان.
بنی هاشمیان، کورش، بهرامی احسان، هادی و مؤذن، منصور. (1389) .رابطة سلامت عمومی و هوش‌هیجانی مدیران و رضایت شغلی معلمان. مجلة علوم رفتاری،4 (1)، 50-45 .
بیک زاد، جعفر، خدیوی، اسداله، حسین پورسنبلی، علیرضا و محمدنژاداصل، راحله. (1391). رابطة هوش هیجانی مدیران با خودکارآمدی و سلامت روانی آنان. فصلنامه علوم تربیتی، 5(19)، 141-127.
جلیلوندفرد، یاسمن و مرادی، مسعود. (1396). بررسی نقش هوش هیجانی در خودکارآمدی معلمان مدارس ابتدایی ناحیه یک شهر زنجان. مجموعه مقالات دومین کنگره سراسری تحول و نوآوری در علوم انسانی، شیراز.
حدادنیا، سیروس و جوکار، ناصر. (1395). رابطه هوش معنوی و هوش هیجانی با رفتار شهروندی سازمانی دبیران. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 7(2)، 179-157.
حقیقت جو، زهرا، شفیق پور، محمدرضا، انصاری، حمید و حقیقت جو، زینب. (1387).رابطه هوش هیجانی بر رضایت شغلی کارکنان زن و مرد دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور. فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 6(4)، 169-158.
خوشنویسان، زهرا و افروز، غلامعلی. (1390). رابطة خودکارآمدی با افسردگی،اضطراب و استرس. فصلنامه اندیشه و رفتار، 5(20)، 80-73.
درودگر، آزاده، تجاری، فرشاد و اشراقی، حسام. (1384). رابطة هوش عاطفی و رهبری تحو ل آفرین مدیران ادارات تربیت بدنی استان اصفهان. مجله دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه. آرشیو سایت جهاد دانشگاهی.
درویش، حسن، شعبانی،فاطمه و قاسم پور، رباب. (1390). بررسی رابطه میان هوش هیجانی با خودکارآمدی و رضایت شغلی پرستاران مراکز آموزش و درمانی تبریز. نشریه دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه شهید بهشتی، 1(75)، 58-53.
رزمی سوها، فریده، رزمی سوها، عارف و رزمی سوها، بهنام. (1395). بررسی رابطه هوش هیجانی و هوش سازمانی با خودکارآمدی معلمان. ارائه شده در نخستین کنفرانس بین المللی پارادایم های نوین مدیریت، هوش تجاری و سازمانی، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
  رستمی، رضا، شاه محمدی، خدیجه، قائدی، غلامحسین، بشارت، محمد علی، اکبری زردخانه، سعید و نصرت آبادی، مسعود. (1389). رابطة خودکارآمدی با هوش‌هیجانی و حمایت اجتماعی ادراک شده در دانشجویان دانشگاه تهران . افق دانش، فصلنامة دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد، 16(3)، 54-46 .
زندیه، زهرا و امینی نصر، زینب. (1394). رابطة بین هوش هیجانی و کیفیت زندگی کاری با خودکارآمدی شغلی در بین استادان. ارائه شده در دومین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های نوین در علوم انسانی.
سلیمانی، نادر و علی بیگی، فرزانه. (1388). رابطه هوش هیجانی مدیران گروه‌های آموزشی با خودکارآمدی آنان در واحدهای دانشگاه آزاد منطقه ده کشور. فصلنامة رهبری و مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد گرمسار، 3(4)، 154-137.
شمالی احمدآبادی، مهدی، شاطری احمدآبادی، زهرا، مروتی، اعظم و حسینی پناه، فاطمه. (1396). بررسی رابطة بین هوش هیجانی با خودکارآمدی دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع ششم ابتدایی احمدآباد. ارائه شده در پنجمین همایش روان‌شناسی و علوم‌تربیتی، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران.
شولتز، دوان و شولتز، سیدنی الن. (2005/1390). نظریه‌های شخصیت (ترجمه یحیی سیدمحمدی). تهران: ویرایش.
صیادی، فاطمه، عباسی، همایون، بخیت، معصومه و عیدی پور، کامران. (1395). تحلیل ارتباط خلاقیت هیجانی و هوش‌هیجانی با خودکارآمدی ورزش‌کاران نخبه شهرکرمانشاه. فصلنامه مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 3(10)،  66-59.
عبداللهی، بیژن. (1385). نقش خودکارآمدی در توانمندسازی کارکنان . ماهنامة تدبیر، 18(168)، 40-35.
قنبری، سیروس و سلطان‌زاده، وحید. (1395). نقش واسطه­ای هوش هیجانی در ارتباط بین خودکارآمدی پژوهشی و انگیزه پیشرفت تحصیلی. فصلنامه مطالعات اندازه­گیری و ارزشیابی آموزشی، 6(14)، 67-41.
قنبری‌طلب، محمد و شیخ الاسلامی، راضیه. (1394). رابطة بین هوش هیجانی و نشاط ذهنی با خودکارآمدی دانشجویان دانشگاه پیام نور. مجلة رویش روان‌شناسی، 4(12)، 86-75.
گلمن، دانیل. (1995/1389). هوش هیجانی (ترجمة نسرین پارسا). تهران: رشد.
محمد امینی، زرار، نریمانی، محمد، برهمند، تراوشا و صبحی قراملکی، ناصر. (1387). رابطة هوش‌هیجانی با خودکارآمدی و سلامت روان و مقایسة آن‌ها در دانش‌آموزان ممتاز و عادی. دانش و پژوهش در روا‌‌ن‌شناسی، دانشگاه آزاد خوراسگان، 35 و 36، 122-107 .
مصرآبادی، جواد. (1395). فراتحلیل : مفاهیم، نرم افزار و گزارش نویسی. تبریز: انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
نوری ثمرین، شهرام. (1395). رابطة هوش‌معنوی و هوش‌هیجانی با خودکارآمدی در دانشجویان دانشگاه آزاد واحد دزفول. فصلنامة روان‌شناسی و دین، 9 (1)، 122-107.
هاشمی نسب، هاتف، کشاورز، ناهید و جمال زاده، پدرام. (1396). بررسی رابطة بین هوش هیجانی با خودکارآمدی دانش‌آموزان متوسطه شهرستان میاندرود در سال 96-95. طرح پژوهشی آموزش و پرورش میاندرود. موجود در سایت سیویلیکا.
هرگنهان، بی.آر، و السون، ام. اچ. (2009/1389). مقدمه ای بر نظریه‌های یادگیری (ترجمة علی اکبرسیف). تهران: دوران
یارمحمدی منفرد، سعید، همتی نژاد، مهرعلی و رمضانی نژاد، رحیم. (1389). رابطة هوش هیجانی و رضایت شغلی معلمان تربیت بدنی. نشریة مدیریت ورزشی، 2(6)، 65-47.
Ashforth, B. E. & Humphrey, R. H. (1995). Emotion in the Workplace: a Reappraisal, Human Relations, 48(2), 97-125.
Bandura, A. (2000). Cultivate self-efficacy for personal and organizal effectiveness, Hrand book of principles of organization behavior. Oxford: UK: Blach well.
Bandura, A & Locke, E. A. (2003). Negative Self-efficacy and goal revisted. Journal of Applied Psychology, 88, 87-89.
Bandura, A. (1994). Self-efficacy. Educational Psychology, 28(2), 117-148.
Bandura, A. (1997). Self-Efficacy: The Exercise of Control. New York: Freeman.
Borenstein, M., Hedges, L, V., Higgins, J. P. T & Rothstein, H. R. (2009). Introductionto Meta-Analysis. John Wiley & Sons: Ltd, UK.
Cohen, J. (1977). Statistical power analysis for the behavioral sciencies. Routledge.
Astin, E.J., Saklofske, D.H & Egen, V. (2005). Correlates of trait emotional intelligence: results from can a dian and Scottish groups. Edinburgh: University of Edinburgh.
Ferla, J & Valcke, M. (2009). Academic self-efficacy and academic self-concept: reconsidering structural relationships. Learning and Individual Differences, 19,
 499-505.
Goleman, D. (1995).Emotional intelligence. New York, NY: Bantam Books.
Hashim, S.H & Khalil, M.S. (2018). Self-efficacy, emotional intelligence and quality of life amongst Saudi sample cancer patients. Journal of Psychology and Clinical Psychiatry, 9(5), 450-454. Higgins, J.P, Thompson, S.G, Deeks, J.J & Altman, D.G. (2003). Measuring inconsistency in meta-analyses. BMJ, 6 (7414), 557-560.
 Ranjbar, H. Khademi, S.H & Areshtanab, H.N. (2017). The Relation between Academic Achievement and Emotional Intelligence in Iranian Students: A Meta-Analysis. Acta Facultatis Medicae Naissensis, 34(1), 65-76.
Haase, J., Hoff, E.V., Hanel, P.H. P & Innes-Ker, A. (2018). A Meta-Analysis of the Relation between Creative Self-Efficacy and Different Creativity Measurements. Creativity Research Journal, 30(1), 1–16.
Jerusalem, M & Klein Hessling, J. (2009). Mental health promotion in schools by strengthening self-efficacy, Health Education, 109(4), 329-341.
Moira, M., & Olivier, L. (2008). Train emotional intelligence and the cognitive appraisal of stressful events: An exploratory study, Personality and Individual Differences, 44(7), 1445-1453.
Müller, N.M. & Seufert, T. (2018). Effects of self-regulation prompts in hypermedia learning on learning performance and self-efficacy. Learning and Instruction, 58, 1–11.
Obradovica, V., Jovanovica, P., Petrovica, M & Mitrovica, Z. (2013). Project Managers’ Emotional Intelligence – A Tichet to success. Procedia Social and Behavioral Sciences, 74, 274-284.
Ravanipour, M, Ahmadian, A. Yazdanpanah, A & Soltanian, A. (2015). Assessing the relationship between self-efficacy and clinical decision-making in hospital nurse. Sci J Hamadan Nurs Midwifery Fac, 23(4), 77-86.
Salovey, P & Mayer, J. D. (2002). Emotional intelligence. Cognition and personality, 9, 185-211.
 Strobel, M. Tumasjan, A & Sporrle, M. (2011). Be yourself, believe in yourself, and be happy: selfefficacy as a mediator between personality factors and subjective well-being. Scand J Psychol, 52(1), 43-48.
William, D.S., Killgore, Ellen, T., Kahn-Green, Ercal. Lipizzi. Rachel, A. Newman, Gary.H. Kamimori, Thomas. J & BalKin. (2008). Sleep deprivation reduces perceiveel emotional intelligence and constructive thinking skills. Sleep Medicine, 9(5), 517-526.
Zajacova, A & Lynch, S. M. (2005). Self-efficacy, stress and academic success in college. Journal of Research in Higher Education, 46(6), 677-706.