نقش واسطه‌ای خودکارآمدی اجتماعی در رابطه بین دلبستگی به گروه همسال و والدین با احساس تنهایی در دانش‌آموزان دبیرستانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی

2 عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

3 دانشگاه شیراز

چکیده

پژوهش حاضر با این هدف انجام شد تا امکان پیش‌بینی احساس تنهایی را در نوجوانان بر اساس دلبستگی آن‌ها به گروه همسال و والدین با بررسی نقش واسطه‌ای خودکارآمدی اجتماعی مورد کنکاش قرار دهد. روش پژوهش از نوع همبستگی و شرکت‌کنندگان در پژوهش شامل 460 نفر (235 دختر و 225 پسر) از دانش‌آموزان دوره‌ی دبیرستان شهر کرمان بودند که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای تصادفی، انتخاب شدند. پرسشنامه دلبستگی به والدین و همسالان، پرسشنامه خودکارآمدی کودکان، و فرم کوتاه شده‌ی مقیاس احساس تنهایی اجتماعی- عاطفی مورداستفاده قرار گرفتند. ویژگی‌های روان‌سنجی ابزارها اعم از پایایی و روایی؛ به ترتیب با استفاده از روش آلفای کرانباخ و تحلیل عاملی بررسی شد و کفایت ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات در حد مطلوب بود. نتایج تحلیل‌های آماری نشان داد که دلبستگی به والدین به‌صورت منفی و معنی‌دار و کناره‌گیری از والدین به‌صورت مثبت و معنی‌دار، احساس تنهایی را پیش‌بینی می‌کنند. همچنین، دلبستگی به والدین و دلبستگی به همسالان به‌صورت مثبت و معنی‌دار خودکارآمدی اجتماعی را پیش‌بینی کردند. علاوه بر این، خودکارآمدی اجتماعی، نقش میانجی میان سبک دلبستگی به والدین و احساس تنهایی ایفا کرد. یافته‌ها بر اساس ادبیات پژوهشی موجود و جایگاه نظری سازه تنهایی تبیین شده‌ و به بحث گذاشته‌شده‌اند. در پایان ضمن اشاره به دلالت‌های نظری و کاربردهای عملی یافته‌ها؛ پیشنهادهایی برای انجام پژوهش بیشتر در حوزه مربوطه ارائه‌شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات