بررسی نقش واسطه ای هیجان های تحصیلی در ارتباط میان اهداف پیشرفت و راهبردهای خودگردانی یادگیری: ارائه الگوی ساختاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه یاسوج

2 دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه‌ای هیجان‌های مثبت و منفی در ارتباط میان اهداف پیشرفت (تبحری، عملکردی ـ رویکردی، عملکردی ـ اجتنابی) با راهبردهای خودگردانی یادگیری (راهبردهای شناختی و فراشناختی) در  دانش­آموزان دختر و پسر دبیرستان­های شهر تهران بود. برای این منظور، 840 دانش­آموز با استفاده از روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای از دبیرستان‌های واقع در شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تهران انتخاب شدند. داده­ها از طریق تحلیل عامل تأییدی و مدل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد به استثنای اثر مستقیم جهت‌گیری هدفی تبحری بر راهبردهای شناختی خودگردانی یادگیری، اثر مستقیم هیچ‌کدام از متغیرهای برون‌زا بر راهبردهای شناختی و فراشناختی معنادار نبوده است. اثر غیرمستقیم (از طریق هیجان‌های تحصیلی مثبت و منفی) همه متغیرهای برون‌زا بر راهبردهای خودگردانی یادگیری معنادار بدست آمد. اثر مستقیم همه متغیرهای برون‌زا بر هیجان‌های مثبت معنادار بوده است. اثر متغیرهای برون‌زای جهت­گیری هدفی تبحری و عملکردی ـ  اجتنابی بر هیجان‌های منفی معنادار بوده، اما اثر متغیر برون‌زای جهت­گیری هدفی عملکردی ـ رویکردی بر هیجان‌های منفی معنادار بدست نیامد. نتیجه اینکه، اهداف پیشرفت تبحری، عملکردی ـ رویکردی و عملکردی ـ اجتنابی با واسطه هیجان‌های تحصیلی بر خودگردانی یادگیری اثر دارند.

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
امام‌جمعه، مریم (1386). بررسی رابطه هوش هیجانی  با خودکارآمدی تحصیلی و جهت‌گیری هدفی در دانشجویان علوم انسانی و فنی مهندسی دانشگاه تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
جوکار، بهرام (1384). بررسی رابطه هدف‌گرایی و خودتنظیمی در دانشجویان رشته‌های مختلف تحصیلی دانشگاه شیراز.  مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 22(4)، 56-71.
حجازی، الهه و نقش، زهرا (1387). الگوی ساختاری رابطه ادراک از ساختار کلاس، اهداف پیشرفت، خودکارآمدی و خودنظم بخشی در درس ریاضی. تازه‌های علوم شناختی، 10(4)، 27-38.
حسینی‌نسب، سیدداود، و رامشه، سیدمحمدحسین (1379) . بررسی ارتباط بین مؤلفه های یادگیری خود نظم داده شده با هوش. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 16- 15(1-2)، 85-96.  
عرب‌زاده، مهدی (1387). رابطه بین یادگیری خودگردان، جهت‌گیری هدف با سبک مدیریتی کلاس در معلمان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.
غلامی، یارمحمد (1382). بررسی ارتباط بین جهت‌گیری هدف با یادگیری خودگردان در دانش‌آموزان دختر و پسر سال سوم متوسطه شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.
کارشکی، حسین (1387). بررسی نقش ادراکات محیطی خانوادگی و مدرسه‌ای و الگوهای انگیزشی در یادگیری خودتنظیمی دانش‌آموزان. پایان نامه دکتری، دانشگاه تهران.
کدیور، پروین؛ فرزاد، ولی‌اله؛ کاوسیان، جواد و نیکدل، فریبرز (1388). رواسازی پرسشنامه هیجان‌های تحصیلی پکران. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 8 (32)، 7-30.
کیامنش، علیرضا (1381). نمونه‌گیری در پژوهش‌های علوم رفتاری. سالنامه پژوهش در علوم اجتماعی و رفتاری (جلد اول). به کوشش حسین رحمان سرشت. تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
نوشادی، ناصر (1380). بررسی رابطه بین جهت‌گیری هدف با خودتنظیمی یادگیری، پیشرفت تحصیلی و رضایت از تحصیل در دانش‌آموزان دختر و پسر رشته‌های مختلف تحصیلی دوره پیش‌دانشگاهی شهر شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
هومن، حیدرعلی (1384). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. تهران،  انتشارات سمت.
ب. انگلیسی
Barron, K. E., & Harackiewicz, J. M. (2001). Achievement goals and optimal motivation: Testing multiple goal models. Journal of Personality and Social Psychology, 80, 706–722.
Elliot, A. J., & McGregor, H. A. (2001). A 2 × 2 achievement goal framework. Journal of Personality and Social Psychology, 80, 501–519.
Elliot, A. J., McGregor, H. A., Holly, A., & Gable, S. (1999). Achievement goals, study strategies, andexam performance: A mediational analysis. Journal of Educational Psychology, 91, 549–563.
Glaser-Zikuda, M., Fuss, S., Laukenmann, M., Metz, K., & Randler, C. (2005). Promoting students’ emotions and achievement:Instructional design and evaluation of the ECOLE-approach. Learning and Instruction, 15(5), 481-495.
Goetz, T., Pekrun, R., Hall, N. C., & Haag, L. (2006). Academic emotions from a social–cognitive perspective: Antecedents and domain specificity of students’ affect in the context of Latin instruction.  British Journal of Educational Psychology, 76, 289–308.
Harackiewicz, J. M., Barron, K. E., Tauer, J. M., & Elliot, A. J. (2002). Predicting success in college: A longitudinal study of achievement goals and ability measures as predictors of interest and performance from freshman year through graduation. Journal of Educational Psychology, 94, 562–575.
Middleton, M. J., & Midgley, C. (1997). Avoiding the demonstration of lack of ability: An under-explored aspect of goal theory. Journal of Educational Psychology, 89, 710–718.
 
Midgley, C., Kaplan, A., & Middleton, M. (2001). Performance approach goals: Good for what, for whom, under what circumstances, and at what cost?American Psychological Association,93(1), 77–86.
Midgley, C., Maehr, M. L., Hruda, L. Z., Anderman, E., Anderman, L., Freeman, K. E., ... & Urdan, T. (2000). Manual for the Patterns of Adaptive Learning Scales (PALS). Ann Arbor, MI7 University of Michigan.
Mouratidis, A., Vansteenkiste, M., Lens, W., & Vanden Auweele, Y. (2009). Beyond positive and negative affect: Achievement goals and discrete emotions in the elementary physical education classroom. Psychology of Sport and Exercise ,10(3), 336–343.
Newman, R. S. (1998). Students' help-seeking during problem solving: Influences of personal and contextual goals. Journal of Educational Psychology, 90, 644-658.
Nien, C., L., & Duda, J. L. (2008). Antecedents and consequences of approach and avoidance achievement goals: A test of gender invariance. Psychology of Sport and Exercise, 9, 352–372.
Pekrun, R. (1992). The impact of emotions on learning and achievement: towards a theory of cognitive/motivational mediators. Applied Psychology: An International Review, 41(4), 359–376.
Pekrun, R. (2000). A social-cognitive, control-value theory of achievement emotions. In J. Heckhausen (Ed.). Motivational psychology of human development (pp. 143–163).
Pekrun, R. (2006). The control-value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and implications for educational research and practice. Educational Psychology Review, 18, 315–341.
Pekrun, R., Elliot, A. J., & Maier, M. A. (2006). Achievement goals and discrete achievement emotions: a theoretical model and prospective test. Journal of Educational Psychology, 98, 583–597.
Pekrun, R., Goetz, T., & Frenzel, A. C. (2005). Academic Emotions Questionnaire-Mathematics (AEQ-M)—user’s manual. University of Munich: Department of Psychology.
Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2002a). Academic emotions in students’ self-regulated learning and achievement: a program of qualitative and quantitative research. Educational psychologist, 37(2), 91–105.
Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2002b). Control-value theory of academic emotions: Individual and social antecedents of students’ domain-specific emotions. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, New Orleans, LA.
Pintrich, P. R. (1999). The role of motivation in promoting and sustaining self-regulated learning. International Journal of Educational Research, 31, 459-470.
Pintrich, P. R. (2000). Multiple goals, multiple pathways: The role of goal orientation in learning and achievement. Journal of Educational Psychology, 92, 544-555.
Pintrich, P. R., & Degroot, E. V. (1990). Motivational and self regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82, 33-40.
Radosevich, D. J., Vaidyanathan, V. T., Yeo, S. Y., & Radosevich, D.  M. (2004). Relating goal orientation to self-regulatory processes: A longitudinalfield test. Contemporary Educational Psychology, 29(3), 207–229.
Roberts, G. C. (2001). Understanding the dynamics of motivation in physical activity: the influence of achievement goals on motivational processes. Advances in motivation in sport and exercise, 1–50.
Roebken, H. (2007). The influence of goal orientation on student satisfaction, academic engagement and achievement. Electronic Journal of Reasearch in Educational Psychology,13(5), 679-704.
Schunk, D. H., & Zimmerman, B. J. (Eds.). (1994). Self-Regulation of Learning and Performance: Issues and Educational Application. Hillsdale,  NJ: Lawrence Erlbaum Association.
Sideridis, G. D. (2003). On the origins of helpless behavior in students with learning disabilities: Avoidance motivation? International Journal of Educational Research, 39, 497-517.
Sideridis, G. D. (2005). Goal orientation, academic achievement, and depression: Evidence in favor of a revised goal theory framework. Journal of Educational Psychology, 97, 366–375.
Urdan, T. (2004). Can achievement goal theory guide school reform? In P. R. Pintrich & M. L. Maehr (Eds.), Advances in motivation and achievement: Motivating students, improving schools: The legacy of Carol Midgley,13, 361–392.