طراحی الگوی شایستگی‌های آموزش مبتنی بر استدلال فضایی معلمان با استفاده از رویکرد فراترکیب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شیراز

2 گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی دانشگاه شیراز

3 عضو هیات علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز

10.22099/jsli.2024.7699

چکیده

استدلال فضایی به‌عنوان توانایی دست‌کاری ذهنی اشیاء و درک روابط میان آ‌ن‌ها، در حل مسائل و درک مفاهیم انتزاعی کاربرد دارد. استدلال فضایی را می‌توان آموخت و آموزش داد. براین‌اساس، هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان برای آموزش مبتنی بر استدلال فضایی بود. این پژوهش از نوع فراترکیب بوده که با استفاده از روش هفت‌مرحله‌ای سندولوفسکی و باروسو انجام شده است. تیم فراترکیب شامل 3 متخصص در حوزه مطالعات برنامه درسی، یک متخصص در حوزه مدیریت آموزشی و یک کارشناس آگاه به علم اطلاعات و دانش‌شناسی بود. پس از بررسی و درنظرگرفتن معیارهای شمول و خروج، 258 منبع، بررسی و در مجموع 19 مضمون پایه حاصل گردید. مضامین پایه، در 3 مضمون سازمان‌دهنده دانش (شامل مضامین پایه‌ای مانند آگاهی از اصطلاحات مرتبط با استدلال فضایی، ابعاد و اجزاء، تاریخچه، گونه‌شناسی، فرایندها و متغیرهای اثرگذار، نظریه‌های روان‌شناختی بنیادی و فرایندهای شناختی و...)، مهارت (شامل مضامین پایه‌ای مانند مهارت‌های بصری - فضایی، توانایی‌های استدلال فضایی و...) و نگرش (شامل مضامین پایه‌ای مانند تمایل به استدلال فضایی انتقادی، عادت استدلال فضایی و...) قرار گرفتند و در نهایت کلیه مضامین تحت مضمون فراگیر شایستگی‌های آموزش مبتنی بر استدلال فضایی قرار گرفتند و بر اساس آن شبکه مضامین شایستگی‌های آموزش مبتنی بر استدلال فضایی ترسیم شد. بر اساس یافته‌های پژوهش، مدل مفهومی آموزش بر اساس استدلال فضایی ارائه شد که بر پایة آن ضروری است معلمان برای آموزش و طراحی دروس مبتنی بر استدلال فضایی دانش، مهارت و نگرش مبتنی بر استدلال فضایی را در خود پرورش دهند. دستاوردهای پژوهش حاضر می‌تواند به درک صحیح از مفاهیم استدلال فضایی کمک کند و معیاری جهت سنجش میزان صلاحیت و شایستگی معلمان در تدریس اثربخش آنان باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 28 مهر 1403
  • تاریخ دریافت: 11 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 17 شهریور 1403
  • تاریخ پذیرش: 24 شهریور 1403