بررسی ادراکات استعاری دانش‌آموزان دختر و پسر پایۀ چهارم دربارۀ حل مسائل ریاضی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

2 گروه ریاضی ، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

10.22099/jsli.2024.7623

چکیده

برای آگاهی از باورهای ریاضی دانش‌آموزان، استفاده از استعاره­ها می­تواند مفید واقع شود زیرا استعاره­ها، دیدگاه­ها و باورهای واقعی افراد را آشکار می­سازند. هدف پژوهش حاضر، بررسی ادارکات استعاری دانش‌آموزان پایۀ چهارم درباره حل مسائل ریاضی است که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شد. جامعه آماری، دانش‌آموزان پایۀ چهارم شهرکرد بود که براساس نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای، 184 پسر و 177 دختر انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش‌نامه محقق‌ساخته‌ای شامل سه­ مسئلۀ انتشاریافتۀ تیمز 2019 بود که در انتهای هر مسئله­، پرسشی دررابطه‌با دیدگاه دانش‌آموزان قرار داشت. برای تجزیه­و­تحلیل داده­ها از آمارهای توصیفی و استنباطی استفاده گردید. با بررسی استعاره­های دانش‌آموزان و دلایلی که بیان کرده بودند، مقوله­های «آسان»، «لذت‌بخش»، «نیازمند تلاش و هوش بالا»، «کاربردی»، «آزاردهنده» و «دشوار» به­دست آمد. هریک از مقوله­ها، بیانگر دیدگاه­های متنوع دانش‌آموزان بودند. برای مثال، برخی از دانش‌آموزان به استعاره­هایی مانند «سفر به شمال» اشاره داشتند که در مقوله «لذت­بخش» جای گرفتند و نشان می‌دهند از حل مسائل ریاضی لذت می­برند. عده­ای نیز استعاره­هایی مانند «کوهنوردی» و «دلفین» را بیان نمودند که در مقوله «نیازمند تلاش و هوش بالا» قرار گرفتند که آشکار می­کنند، حل این مسائل به هوش و تلاش نیاز دارد. استعاره­های دیگری نیز مانند «افتادن در چاه» بیانگر باورهای منفی و ناخوشایند بودن این مسائل برای دانش‌آموزان بود که در مقوله «آزاردهنده» جای گرفتند. نتایج نشان داد که مقوله «دشوار» نسبت به سایر مقوله­ها برای هر مسئله پرتکرارتر بود. همچنین، دانش‌آموزانی که به مقوله­هایی با مفاهیم منفی اشاره داشتند، عموما در حل مسائل، عملکرد ضعیف­تری از خود نشان دادند. نتایج آزمون­ مجذورخی بیانگر عدم‌تفاوت معنی‌دار بین مقوله­های دختران و پسران بود. نتایج این پژوهش می­تواند مورد استفاده برنامه­ریزان آموزشی و معلمان ریاضی قرار گیرد. زیرا آگاهی از باورهای دانش‌آموزان، معلمان ریاضی را در جهت به­کارگیری روش­های کارآمدتر که مبتنی‌بر کاوش و تجربیات دانش‌آموزان هستند، هدایت می­نماید و همین امر موجب تقویت علاقه، انگیزه و باور به سودمند و کاربردی ­بودن حل­ مسئله ریاضی می­گردد. همچنین، به معلمان این امکان را می­دهد که برای اصلاح باورهای منفی دانش‌آموزان تلاش کنند.  

کلیدواژه‌ها

موضوعات