رابطه بین قضاوت اخلاقی و بی‌صداقتی تحصیلی با نقش میانجی خودکنترلی در دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.

2 استادیار گروه علوم تربیتی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.

10.22099/jsli.2022.6747

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین قضاوت اخلاقی و بی‌صداقتی تحصیلی با نقش میانجی خودکنترلی در دانش‌آموزان انجام شد. طرح پژوهش حاضر از نوع توصیفی‌ـ‌همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش‌آموزان دورة متوسطه اول شهر ارومیه در سال تحصیلی 1400-1399 به تعداد 10000 نفر بود. از این جامعه، نمونه‌ای به حجم 380 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شد. ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل آزمون قضاوت اخلاقی و مقیاس‌های بی‌صداقتی تحصیلی و خودکنترلی بود. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش همبستگی پیرسون و مدل‌یابی معادلات ساختاری در برنامه SPSS نسخه 22 و AMOS نسخه 21 استفاده شد. یافته‌های پژوهش حاکی از برازش مناسب مدل پژوهش بوده و قضاوت اخلاقی هم به‌صورت مستقیم و هم به‌صورت غیرمستقیم با میانجی‌گری خودکنترلی پیش‌بینی‌کننده منفی و معنی‌دار بی‌صداقتی تحصیلی دانش‌آموزان بود. بر اساس یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که به‌منظور کاهش بی‌صداقتی تحصیلی، باید قضاوت اخلاقی و خودکنترلی دانش‌آموزان مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
احمدی جویباری، مریم. (1396). بررسی رابطه بین خودکنترلی و مسئولیت‌پذیری  دانش‌آموزان دختر پایه ششم ابتدایی (مطالعه موردی: شهر بابلسر). فصلنامه روان‌شناسی، علوم اجتماعی و علوم تربیتی، 1 (2)، 70-63.
ارشدی، نسرین و هزاریان، سلماز. (1393). رابطه قضاوت اخلاقی با رفتار غیراخلاقی: نقش تعدیل‌کننده جایگاه مهار درونی. فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، ۴(14)، 17-29.
جوکار، بهرام و حق‌نگهدار، مرجان. (1395). رابطه هویت اخلاقی با بی‌صداقتی تحصیلی: بررسی نقش تعدیلی جنسیت. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 8 (2)، 162-143.
خرمائی، فرهاد و قائمی، مریم. (۱۳۹۷). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه منش‌های اخلاقی. بخش روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شیراز.
رضایی، زینب؛ حجازی، الهه و کارشکی، حسین. (1399). نقش تعدیل‌کنندگی همدلی در رابطه بین قضاوت اخلاقی و رفتار اخلاقی در دانش‌آموزان. مجله روان‌شناسی، 24(2)، 183-167.
زمانی، مینا؛ آهی، قسم و روانجو، فرامرز. (1394). بررسی رابطه بین عزت نفس و خودکنترلی با تقلب تحصیلی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، دومین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم رفتاری و اجتماعی، تهران.
زندیه، افسانه. (1393). تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی آزمون قضاوت اخلاقی (MJT) دانش‌آموزان 8 تا 11 سال و رابطه آن با هوش اخلاقی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
سبزیان، سعیده؛ قدم‌پور، عزت‌اله و میردریکوند، فضل‌اله. (1398). ارائه مدل علّی درگیری تحصیلی و اخلاق تحصیلی با تقلب تحصیلی: نقش میانجی‌گری خودکارآمدی تحصیلی. مجله روان‌شناسی مدرسه، 8 (4)، 155-131.
عتابی، حمیده. (1399). پیش‌بینی خودکنترلی و خود تنظیمی براساس هوش اخلاقی در نوجوانان دختر. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
عظیمی، کامیار؛ شهنی‌ییلاق، منیجه و امیدیان، مرتضی. (1398). ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس بی‌صداقتی تحصیلی و ارتباط آن با چشم‌انداز زمان در دانش‌آموزان دبیرستانی. مجله اخلاق زیستی، 9 (32)، 32-20.
ب. انگلیسی
Anitha, P., & Sundaram, S. (2021). Prevalence, types and reasons for academic dishonesty among college students. Journal of Studies in Social Sciences and Humanities7(1), 1-14.
Aybek, E. C., Çavdar, D., & Özabacı, T. M. N. (2015). University students’ moral judgment and emotional intelligence level: A model testing. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 191, 2740-2746.
Baumeister, F. R., & Alghamdi, G. N. (2015). Role of self-control failure in immoral and unethical actions. Current Opinion in Psychology, 6, 66-69.
Bersoff, D. M. (1999). Why good people sometimes do bad things: Motivated reasoning and unethical behavior. Personality and Social Psychology Bulletin25(1), 28-39.
Bolin, U. A. (2010). Self-control, perceived opportunity, and attitudes as predictors of academic dishonesty. The Journal of Psychology, 138(2), 101-114.
Browne, M.  W., & Cudeck, R.  (1992). Alternative ways of assessing model fit. Sociological Methods & Research, 21(2), 230-258.
Ceschi, A., Hysenbelli, D., Sartori, R., & Tacconi, G. (2014). Cooperate or defect? How an agent based model simulation on helping behavior can be an educational tool. Paper presented at the Methodologies and Intelligent Systems for Technology Enhanced Learning, Cham.
Cheng, C. (2014). The predictive effects of self-esteem, moral self, and moral reasoning on delinquent behaviors of Hong Kong young people. International Journal of Criminology and Sociology, 3, 133-145.
Chorba, K., Was, C.  A., & Isaacson, R. M. (2012).  Individual differences in academic identity and self-handicapping in undergraduate college students. Individual Differences Research, 10(2), 60-68.
Cohen, T. R., & Morse, L. (2016). Moral character: What it is and what it does. Research in Organizational Behavior, 34, 43- 61.
Cornwell, J., & Higgins, E. T. (2019). Sense of personal control intensifies moral judgments of others' actions. Frontiers in Psychology, 10, 2261.
De Ridder, D., de Boer, B., Lugtig, P., Bakker, R. B., & van Hooft, E. (2011). Not doing bad things is not equivalent to doing the right thing: Distinguishing between inhibitory and initiatory self-control. Personality and Individual Differences, 50, 1006 1011.
Ednadita, G., Octavia, S., Khairunnisa, F. S., Rodhiyah, I., & Hendraputra, D. (2020). Effects of self-control on cheating among Indonesian college students. Indonesian Psychological Research, 2(2), 87-95.
Fujita, K. (2011). On conceptualizing self-control as more than the effortful inhibition of impulses. Personality and Social Psychology Review15(4), 352-366.
Gino, F. (2015). Understanding ordinary unethical behavior: Why people who value morality act immorally. Current Opinion in Behavioral Sciences3, 107-111.
Guglielmo, S. (2015). Moral judgment as information processing: An integrative review. Frontiers in Psychology6, 1637.
Haidt, J. (2001). The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgment. Psychological Review, 108(4), 814-834.
Hakim, L., Soesatyo, Y., Dwiharja, L. M., Prakoso, A. F., Kurniawan, R. Y., Marlena, N., & Widayati, I. (2018). The impact of alienation through neutralization on students’ academic dishonesty. Journal of Teaching in International Business, 29(2), 161-179.
Hayashi, A., Abe, N., Fujii, T., Ito, A., Ueno, A., Koseki, Y., . . . Mori, E. (2014). Dissociable neural systems for moral judgment of anti- and pro-social lying. Brain Research, 1556, 46-56.
Henning, M. A., Ram, S., Malpas, P., Shulruf, B., Kelly, F., & Hawken, S. J. (2013). Academic dishonesty and ethical reasoning: Pharmacy and medical school students in New Zealand. Medical Teacher, 35(6), 1211–e1217.
Heriyati, D., & Ekasari, W. F. (2020). A study on academic dishonesty and moral reasoning. Indonesian Journal of Education, 12(2), 56-62.
Hirtenlehner, H., & Kunz, F. (2016). The interaction between self-control and morality in crime causation among older adults. European Journal of Criminology13(3), 393-409.
Kana, R. K. (2011). Moral judgments. In S. Goldstein & J. A. Naglieri (Eds.), encyclopedia of child behavior and development. Springer, Boston, MA.
Klebl, C., Dziobek, I., & Diessner, R. (2020). The role of elevation in moral judgment. Journal of Moral Education, 49(2), 158-176.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3th Ed.), London: Guilford Press.
Komarraju, M., & Dial, C.  (2014). Academic identity, self-efficacy, and self-esteem predict self-determined motivation and goals.  Learning and Individual Differences, 32, 1–8.
Krou, M. R., Fong, C. J., & Hoff, M. A. (2021). Achievement motivation and academic dishonesty: A meta-analytic investigation. Educational Psychology Review, 33, 427-458.
Lei, H., Chiu, M. M., Quan, J., & Zhou, W. (2020). Effect of self-control on aggression among students in China: A meta-analysis. Children and Youth Services Review, 116, 105107.
Luo, Y., Zhang, H., & Chen, G. (2020). The impact of family environment on academic burnout of middle school students: The moderating role of self-control. Children and Youth Services Review, 119, 105482.
Mazar, N., Amir, O., & Ariely, D. (2008). The dishonesty of honest people: A theory of self-concept maintenance. Journal of Marketing Research45(6), 633-644.
Ridwan, R., & Diantimala, Y. (2021). The positive role of religiosity in dealing with academic dishonesty. Cogent Business & Management8(1), 1875541.
Rooney, C. (2015). Moral reasoning of student and academic misconduct habits: A qualitative evaluation. Masters Theses, 1898.
Sinha, D., & Verma, M. (1971). Moral judgment test. National Psychological Corporation, Agra, Uttar Prasdesh, India.
Stephens, J. M. (2018). Bridging the divide: The role of motivation and self-regulation in explaining the judgment-action gap related to academic dishonesty. Frontiers in Psychology, 9:246. Doi: 10.3389/fpsyg.2018.00246.
Stephens, J. M., & Wangaard, D. B. (2016). The achieving with integrity seminar: an integrative approach to promoting moral development in secondary school classrooms. International Journal for Educational Integrity12(1), 1-16.
Stuber-McEwen, D., Wisely, P., & Hoggat, S. (2009). Point, click and cheat: Frequency and type of academic dishonesty in the virtual classroom.  Online Journal of Distance Learning Administration, 12(3), 1-10.
Tangney, J. P., Baumeister, R. F., & Boone, A. L. (2004). High self-control predicts good adjustment, less pathology, better grades, and interpersonal success. Journal of Personality, 72(2), 271-324.
Thomas, D. (2017). Factors that explain academic dishonesty among university students in Thailand. Ethics & Behavior, 27(2), 140-154.
Tibbetts, S. G., & Myers, D. L. (1999). Low self-control, rational choice, and student test cheating. American Journal of Criminal Justice23(2), 179-200.
Vazire, S. (2010). Who knows what about a person? The self-other knowledge asymmetry (SOKA) model.  Journal of Personality and Social Psychology, 98(2), 281.
Vitell, S. J., Bing, M. N., Davison, H. K., Ammeter, A. P., Garner, B. L., & Novicevic, M. M. (2009). Religiosity and moral identity: The mediating role of self-control. Journal of Business Ethics88(4), 601-613.
Wang, X., Lei, L., Liu, D., & Hu, H. (2016). Moderating effects of moral reasoning and gender on the relation between moral disengagement and cyberbullying in adolescents.  Personality and Individual Differences, 98, 244-249.
Wang, Y. Wang, G., Chen, Q., & Li, L. (2017). Depletion, moral identity, and unethical behavior: Why people behave unethically after self-control exertion. Consciousness and Cognition, 56, 188-198.
Weston, R., & Gore Jr, P. A. (2006). A brief guide to structural equation modeling. The Counseling Psychologist, 34(5), 719-751.
Williams, M. W. M., & Williams, M. N. (2012). Academic dishonesty, self-control, and general criminality: A prospective and retrospective study of academic dishonesty in a New Zealand university. Ethics & Behavior22(2), 89-112.
Witherspoon, M., Maldonado, N., & Lacey, C. H. (2010). Academic dishonesty of undergraduates: Methods of cheating. Online Submission. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association (Denvr, CO, Apr 30-May 4, 2010)
Zhang, Y., Yin, H., & Zheng, L. (2018). Investigating academic dishonesty among Chinese undergraduate students: Does gender matter? Assessment & Evaluation in Higher Education, 43(5), 812-826.
Zhu, Y., Au, W., & Yates, G. (2016). University students' self-control and self-regulated learning in a blended course. The Internet and Higher Education, 30, 54-62.