شناسایی وضعیت مطلوب روش‌های تدریس و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانشجویان رشته مهندسی عمران از نگاه اعضای هیئت علمی و بررسی میزان تحقق از نگاه دانشجویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم تربیتی دانشگاه اصفهان

2 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان

3 استاد گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه اصفهان

4 استادیار گروه مهندسی عمران ، دانشکده مهندسی عمران و حمل و نقل ، دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف پژوهش حاضر، شناسایی و ارزیابی روش‌های تدریس و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانشجویان رشته مهندسی عمران یکی از دانشگاه‌های جامع کشور بوده است. رویکرد تحقیق، ترکیبی اکتشافی متوالی از نوع ابزارسازی است. روش تحقیق کیفی در این مطالعه، پدیدارشناسی و در بخش کمّی پیمایشی بوده است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته و ابزار بخش کمّی، پرسشنامه محقق ساخته بوده است. جامعه آماری بخش کیفی، اعضای هیات علمی رشته مهندسی عمران دانشگاه مربوطه و بخش کمّی دانشجویان سال سوم و چهارم رشته کارشناسی مهندسی عمران به تعداد 80 نفر بوده است. در بخش کیفی به منظور بررسی عمیق موضوع با همه اعضای جامعه (12 نفر) مصاحبه صورت گرفت و در بخش کمّی حجم نمونه آماری بر اساس جدول کرجسی و مورگان 68 نفر تعیین شد. به منظور تحلیل یافته‌های کیفی از مقوله‌بندی و برای تحلیل اطلاعات کمّی نیز از نرم‌افزارSPSS  استفاده شده است. یافته‌ها نشان داد از نظر اعضای هیئت علمی، روش‌های تدریس در رشته مهندسی عمران باید دارای ویژگی‌هایی همچون: تاکید بر یادگیری عملی و تدارک فرصت‌های یادگیری در محیط‌های واقعی و تقویت دید مهندسی باشد و در زمینه ارزشیابی، اعضای هیئت علمی معتقد بودند ارزشیابی در رشته مهندسی عمران باید شامل ویژگی‌هایی همچون استفاده از روش‌های متنوع، مستمر و عملکردی باشد. از نظر دانشجویان در زمینه تدریس به ارائه دروس به صورت برنامه‌ریزی شده بیشتر از موارد دیگر توجه شده و در زمینه ارزشیابی، در نظر گرفتن کارهای عملی، تکالیف و پروژه‌های دانشجویی در ارزشیابی پایانی میانگین بالاتری داشته است، اما در مجموع دانشجویان روش‌های تدریس و ارزشیابی فعلی را چندان مطلوب ارزیابی نکرده‌اند. بنابراین می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که بین وضعیت مطلوبی که اساتید مصاحبه‌شونده از تدریس و ارزشیابی در نظر داشته‌اند و وضعیت موجود از نظر دانشجویان، تفاوت وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
ایمان‌زاده، علی و مرندی حیدرلو، مریم. (1396). ارزیابی درونی گروه مهندسی عمران دانشگاه ملایر با استفاده از الگوی سیپ. فصلنامه آموزش مهندسی ایران. 19(73)، 119-137.
پارسا، عبداله و ساکتی، پارسا. (1384). بررسی روابط ساده و چندگانه ساخت و سازگرایی در کلاس و شیوهاجرای برنامه درسی (رویکردهای تدریس و ارزیابی) با رویکردهای یادگیری دانشجویان در دوره های کارشناسی دانشگاه شیراز. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 3(12)، 147-184.
جعفرزاده، ربابه. (1389). بررسی اثربخشی STS در برنامه‌ریزی وآموزش زمینه محور مفاهیم، تهران: انتشارات آییژ.
خادمی زارع، حسن و فخرزاد، محمدباقر (1392). تلفیق مدیریت مشارکتی و سیستم‌های فازی برای ارزیابی عملکرد آموزشی دانشجویان. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 19(3)، 23-40.
خاقانی‌زاده، مرتضی. (1388) استفاده از رسانه‌ها و وسایل کمک آموزشی در تدریس. راهبردهای آموزش، 2(3)، 127-130
رحیمی‌مند، مریم و عباس‌پور، عباس. (1395) بررسی رابطه روش‌های تدریس(مباحثه گروهی، پرسش و پاسخ، نمایش علمی و سخنرانی) با انگیزه پیشرفت در دانشجویان. مجله روان‌شناسی تربیتی، 12(39)، 1-24.
زمانی­فر، مریم؛ محمدی، رضا و صادقی­مندی، فاطمه. (1395). ارزیابی درونی و بهبود کیفیت برنامه­ی درسی در گروه­های آموزشی مهندسی. فصلنامه آموزش مهندسی ایران. 18(72)، 45-67.
صابریان، معصومه؛ حاجی آقاجانی، سعید؛ قربانی، راهب و ملک، مجتبی. (1381) نظرات اعضای هیات علمی در مورد طرح تدوین درس. نشریه علوم پزشکی بابل، 3، 22-32.
فتحی‌آذر، اسکندر. (1391). روش‌ها و فنون تدریس (چاپ دوم). تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
قادری، حیدر و شکاری، عباس. (1393). ارزیابی کیفیت برنامه درسی گروه علوم تربیتی دانشگاه کاشان. پژوهش در برنامه­ریزی درسی، 11(14)، 147-162.
کرسول، جان دبلیو (2009/ 1391). طرح پژوهش رویکردهای کیفی، کمی و ترکیبی. ترجمه علیرضا کیامنش و مریم دانای طوس. انتشارات جهاد دانشگاهی.
لوننبرگ، فردریک. سی و ارنستاین، الن (2004/1395). برنامه‌ریزی درسی: تحلیل و بهسازی تدریس، ترجمه مصطفی شریف، انتشارات جهاد دانشگاهی.
محمدی، رضا و اسحاقی، فاخته. (1392). بررسی کیفیت برنامه­های درسی بر مبنای نتایج ارزیابی درونی (مورد:گروه­های آموزشی علوم انسانی). فصلنامه مطالعات اندازه­گیری و ارزشیابی آموزشی، 3(3)، 33-65.
محمودی صاحبی، موسی؛ نصری، صادق و قلی‌نیا قلزم، حمید. (1391). شناسایی معیارهای ارزیابی عملکرد تدریس اساتید با تاکید بر آموزش مهندسی عمران. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده مهندسی عمران، 7(27)، 203-212.
مطهری‌نژاد، حسین؛ یعقوبی، محمود و دوامی، پرویز (1390). الزامات آموزش مهندسی با توجه به نیازهای صنعت در کشور ایران. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 13(52)، 23-39.
معماریان، حسین. (1390)، روش‌های نوین دانشجو محور در آموزش مهندسی. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 13(52)، 1-21.
میرزایی، علیرضا؛ کاوری‌زاده، فروزان و یگانه، زیبا. (1394) روش‌های ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانشجویان، دانشگاه علوم پزشکی ایلام. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 8(2)، 91-97.
میرعرب رضی، رضا و حسینی‌جو، سید عباس. (1395). عوامل موثر بر نمره‌گذاری پایانی ارزشیابی‌های آموزشدر آموزش عالی. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 18(69)، 103-112.
نظری نوقابی، سعیده؛ شعبانعلی فمی، حسین و ایروانی، هوشنگ. (1389). عامل­های مؤثر رضایت دانشجویان از آموزش­های عملی کشاورزی. مجلهتحقیقاتاقتصادوتوسعهکشاورزیایران،  43(2)، 271-279.
نیلی، محمدرضا؛ موسوی، ستاره؛ نصر، احمدرضا و مسعود، محمد .(1393). بررسی میزان آگاهی اعضای هیئت علمی گروه‌های فنی و مهندسی دانشگاه‌های اصفهان و صنعتی اصفهان از مؤلفه‌های اساسی نوآوری برنامه‌ریزی درسی و میزان کاربست آنها. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 64، 59-88.
 
ب. انگلیسی
Altbach, P. G. (1988). Comparative studies in higher education. In: T. N.  Postlethwaite(Ed.).  Encyclopedia of Comparative Education and National Systems Education. USA: Pergamon Press, Inc.
Astin, A. W. (2012). Assessment for excellence: The philosophy and practice of assessment and evaluation in higher education. New York: Rowman & Littlefield Publishers.
Barnett, R., & Coate, K. (2004). Engaging the curriculum in higher education. SRHE and Open University Press.
Bianco, M., Gras, N., & Sutz, J. (2016). Academic evaluation: Universal instrument? Tool for development? Minerva, 54(4), 399-421.
Cano, F. (2005). Consonance and dissonance in students' learning experience. Learning and Instruction, 15(3), 201-223.
Choi, E., Lindquist, R., & Song, Y. (2014). Effects of problem-based learning vs. traditional lecture on Korean nursing students' critical thinking, problem-solving, and self-directed learning. Nurse Education Today, 34(1), 52-56.
Chowdhury, R. K. (2015). Learning and teaching style assessment for improving project- based learning of engineering students: A case of United Arab Emirates University. Australasian Journal of Engineering Education20(1), 81-94
Christie, M., & de Graaff, E. (2017). The philosophical and pedagogical underpinnings of active learning in Engineering Education. European Journal of Engineering Education42(1), 5-16.
Cox, K., Imrie, B. W., & Miller, A. (2014). Student assessment in higher education: a handbook for assessing performance. New York: Routledge.
Creswell, J. W., Hanson, W. E., Clark Plano, V. L., & Morales, A. (2007). Qualitative research designs: Selection and implementation. The Counseling Psychologist, 35(2), 236-264.
Devlin, M. T. (2007). An examination of a solution-focused approach to university teaching development (Doctoral dissertation, University of Melbourne, Centre for the Study of Higher Education
Dilekli, Y., & Tezci, E. (2016). The relationship among teachers’ classroom practices for teaching thinking skills, teachers’ self-efficacy towards teaching thinking skill and teachers’ teaching styles. Thinking Skills and Creativity21, 144-151.
Estébanez, R. P. (2016). An approachment to cooperative learning in higher education: comparative study of teaching methods in engineering. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education13(5), 1331-1340
Hanson, J. (2003). Encouraging lecturers to engage with new technologies in learning and teaching in a vocational university: The role of recognition and reward. Higher Education Management and Policy, 15(3), 135-149.
Hernández-de-Menéndez, M., Guevara, A. V., Martínez, J. C. T., Alcántara, D. H.,& Morales-Menendez, R. (2019). Active learning in engineering education. A review of fundamentals, best practices and experiences. International Journal on Interactive Design and Manufacturing13(3), 909-922.
Jackel, B., Pearce, J., Radloff, A., & Edwards, D. (2017). Assessment and feedback in higher education: A review of literature for the higher education academy. Higher Education Academy. https://research.acer.edu.au/higher_education/53
Kember, D., & McNaught, C. (2007). Enhancing university teaching: Lessons from research into award-winning teachers. New York: Routledge.
Klimova, B. F. (2013). Developing thinking skills in the course of academic writing. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 93, 508-511.
Knapper, C., & Cropley, A. J. (2000). Lifelong learning in higher education. Psychology Press.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610.
Larsen, D. P., Butler, A. C., & Roediger III, H. L. (2008). Test‐enhanced learning in medical education. Medical Education42(10), 959-966.
Lima, R. M., Andersson, P. H., & Saalman, E. (2017). Active learning in Engineering Education: A (re) introduction, European Journal of Engineering Education, 42(1), 1-4.
López-Querol, S., Sánchez-Cambronero, S., Rivas, A., & Garmendia, M. (2015). Improving civil engineering education: Transportation geotechnics taught through project-based learning methodologies. Journal of Professional Issues in Engineering Education and Practice, 141(1), 04014007.
Luen, W. (2008). Curriculum, problem-solving, and self-directed learning. Nurse Education Today34(1), 52-56.
Niwa, M., Saiki, T., Fujisaki, K., Suzuki, Y., & Evans, P. (2016). The effects of problem-based-learning on the academic achievements of medical students in one Japanese Medical School, over a twenty-year period. Health Professions Education, 2(1), 3-9.
Ramsden, P. (1997). The context of learning in academic departments. The Experience of Learning, 2, 198-216.
Rolland, S., Hobson, R., & Hanwell, S. (2007). Clinical competency exercises: some student perceptions. European Journal of Dental Education, 11(3), 184-191.
Shaaban, K. (2013). Practical teaching and its importance in teaching civil engineering. In: Global Innovators Conference 2013 (Vol. 2013, No. 2, p. 4).  Hamad Bin Khalifa University Press (HBKU Press).
Shinde, V. V., & Inamdar, S. S. (2013). Problem based learning (PBL) for engineering education in India: Need and recommendations. Wireless Personal Communications69(3), 1097-1105.
Strobel, J., & Van Barneveld, A. (2009). When is PBL more effective? A meta- synthesis of meta-analyses comparing PBL to conventional classrooms. Interdisciplinary Journal of Problem-based Learning3(1), 44-58.
Tabinda, H., Ibrahim, B., & Hussein, A. (2011). Mamood Fauzi. An ideal medical teacher. Education in Medicine Journal3(1), 54-59.
Tseng, H. C., Chou, F. H., Wang, H. H., Ko, H. K., Jian, S. Y., & Weng, W. C. (2011). The effectiveness of problem-based learning and concept mapping among Taiwanese registered nursing students. Nurse Education Today31(8), 41-46.