اثربخشی روش آموزشی «بحث معمامحور» بر ارتقای شایستگی اخلاقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز

2 دانشیار رشته روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز

چکیده

هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روش آموزشی «بحث معمامحور» بر شایستگی اخلاقی دانشجویان بود. پژوهش حاضر از نوع آزمایشی  بود که با استفاده از طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل، اجرا گردید. جامعه‌ آماری شامل کلیه‌ دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه شیراز بود که در سال تحصیلی 1400- 1399 مشغول به تحصیل بوده‌اند. شرکت‌کنندگان در پژوهش حاضر از میان دانشجویانی که برای همکاری در پژوهش اعلام آمادگی کرده بودند، به‌صورت تصادفی انتخاب گردیدند و به تصادف در دو گروه 16 نفره (گروه آزمایش و کنترل) جایگزین شدند. ابزار پژوهش، آزمون شایستگی اخلاقی لیند بود که هر دو گروه در پژوهش در دو نوبت پیش‌آزمون و پس‌آزمون به آن پاسخ دادند. مداخله آزمایشی با استفاده از روش آموزشی «بحث معمامحور» به‌صورت مجازی و به مدت هشت جلسه 90 دقیقه‌ای بر روی گروه آزمایش اجرا گردید. گروه کنترل، آموزشی دریافت نکرد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد، پس از اجرای روش آموزشی «بحث معمامحور»، تفاوت معنی‌داری در نمرات شایستگی اخلاقی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل ایجاد شده است. بر این اساس، می‌توان گفت روش آموزشی «بحث معمامحور» دسترسی دانشجویان به شایستگی اخلاقی را تسهیل نموده است.

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
ایمان‌نژاد، معصومه؛ ایمان‌زاده، علی؛ تقی‌پور، کیومرث و طهماسب‌زاده‌شیخلار، داود (1399). اثربخشی آموزش فلسفه به نوجوانان بر پرورش باورهای زیبایی‌شناختی و قضاوت‌های اخلاقی دانش‌آموزان دوره متوسطه به روش حلقه کندوکاو فلسفی. فصلنامه مسایل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 4 (13)، 37-68.
سعدی‌پور، اسماعیل؛ اسدزاده، حسن؛ درتاج، فریبرز و شجاعی، مریم. (1398). تدوین برنامه آموزش اخلاق بر تصمیم‌گیری اخلاقی و مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان دختر و مقایسه اثربخشی آن با روش آموزش معماهای فرضی کلبرگ و معماهای زندگی واقعی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 62، 853-861.
علیزاده دمیه، توران؛ امیری، شعله؛ نشاط دوست، حمید طاهر و طالبی، هوشنگ. (1394). مقایسه اثربخشی روش آموزش معماهای فرضی کلبرگ، روش معماهای زندگی واقعی و روش القای هیجان مثبت بر تصمیم‌گیری اخلاقی. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 16(3)، 13-24.
علیزاده دمیه، توران؛ امیری، شعله؛ نشاط دوست، محمد طاهر؛ طالبی، هوشنگ و مظاهری، محمدعلی. (1396). تعیین اثربخشی آموزش روش‌ معماهای زندگی واقعی و شفاف‌سازی ارزش‌ها بر انتظارات هیجانی و تصمیم‌گیری اخلاقی دختران نوجوان. فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، 6(2)، 17-40.
کریمی، روح‌الله (1398). حلقه کندوکاو اخلاقی، رویکردی نوین در تربیت اخلاقی. تفکر و کودک، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 6(2)، 63-98.
 
ب. انگلیسی
Alizadeh, T., & Elahizadeh, M. (2021). Effectiveness of Kohlberg’s dilemmas & inducing positive emotion in emotional expectation & moral decision making. International Journal of Ethics & Society, 2(4), 10-17.
Baek, H. J. (2002). A comparative study of moral development of Korean and British children. Journal of Moral Education, 31(4), 374-391.
Biggs, D., & Colesante, R. (2015). The moral competence test: An examination of validity for samples in the United States. Journal of Moral Education, 44(4), 498–516.
Blatt, M., & Kohlberg, L. (1975). The effect of classroom moral discussion upon children’s level of moral judgement. Journal of Moral Education, 4, 129-161.
Bleazby, J. (2019). Fostering moral understanding, moral inquiry & moral habits through philosophy in schools: a Deweyian analysis of Australia’s ethical understanding curriculum. Journal of Curriculum Studies, 52(1), 84-100.
Dahl, A., Gingo, M., Uttich, K., & Turiel, E. (2018). Moral reasoning about human welfare in adolescents and adults: Judging conflicts involving sacrificing and saving lives. USA,Wiley-Blackwell.‏
Dewey, J. (2021). The basic values and loyalties of democracy. In E. Weber (Ed.), America's public philosopher (pp. 55-58). New York Chichester, West Sussex: Columbia University Press.
Draganidis, F., & Mentzas, G. (2006). Competency based management: A review of systems and approaches. Information Management & Computer Security, 14(1), 51-64.
Fernandes, D. (2020). Politics at the Mall: The moral foundations of boycotts. Journal of Public Policy & Marketing, 39(4), 371-377.
Festinger, L. A. (1957). Theory of cognitive dissonance. USA: Stanford University Press.
García-Moriyón, F., González-Lamas, J., Botella, J., González Vela, J., Miranda-Alonso, T., Palacios, A., & Robles-Loro, R. (2020). Research in moral education: the contribution of P4C to the moral growth of students. Education Sciences, 10(4), 1-13.
Han, H., & Dawson, K. L. (2021). Improved model exploration for the relationship between moral foundations and moral judgment development using Bayesian model averaging. Journal of Moral Education, https://doi.org/10.1080/03057240.2020.1863774.
Hannah, S. T., Avolio, B. J., & May, D. R. (2011). Moral maturation and moral conation: A capacity approach to explaining moral thought and action. Academy of Management Review, 36(4), 663-685.
Hardy S. A., & Carlo, G. (2011) Moral Identity. In: S. Schwartz, K. Luyckx, & V. Vignoles (Eds.), handbook of identity theory and research. New York, NY: Springer.
Kohan, W. (2018). Paulo Freire and philosophy for children: A critical dialogue. Studies in Philosophy and Education, 37, 615–629
Kohlberg, L. (1969). Stages in the development of moral thought and action. In T. Lickona (Ed.), Moral development and behaviour. New York, NY: Holt, Rinehart and Winston.
Lachman, V. D. (2016). Ethics, law, and policy moral resilience: Managing and preventing moral distress and moral residue. MEDSURG Nursing, 25(2), 121-124.
Levine, R. V., Norenzayan, A., & Philbrick, K. (2001). Cross-cultural differences in helping strangers. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32(5), 543-559.
Lind, G. (1995). The Meaning and measurement of moral competence revised. Paper presented at annual meeting of the American Educational Research Association, San Francisco.
Lind, G. (2003). Empirical findings on the cross-cultural validity of the Moral Competence Test (MCT). Chicago, IL: Paper presented at meeting of the American Educational Research Association.
Lind, G. (2006). Effective moral education: The Konstanz method of dilemma discussion. Hellenic Journal of Psychology, 3, 189-196.
Lind, G. (2014). Moralische Kompetenz und globale Demokratie. In: M. Tiedemann & J. Rohbeck, eds., Philosophie und Verständigung in der pluralistischen Gesellschaft. Jahrbuch für Didaktik der Philosophie und Ethik, Band 14, pp. 192-211. Dresden: Thelem
Lind, G. (2016). How to teach morality. Logos Verlag Berlin.
Lind, G. (2019). How to teach morality. Logos Verlag Berlin.
Ma, H. H. (2006). Moral competence as a positive youth development construct: Conceptual bases and implications for curriculum development. International Journal of Adolescent Medical Health, 18, 371-378.
Miyahara, M., Sawae, Y., Wilson, R., Briggs, H., Ishida, J., Doihata, K., & Sugiyama, A. (2018). An interdependence approach to empathic concern for disability and accessibility: Effects of gender, culture, and priming self-construal in Japan and New Zealand. Journal of Pacific Rim. Psychology, 12, 1-10.
Mohammed, A. R., & Abdoun, Z. Y. (2020). The effect of task-based learning strategy on the achievement and moral competence on the ecology and pollution textbook for biology department. Indian Journal of Public Health Research & Development, 11(2), 211-215.
Nowak, E. (2016). What is moral competence and why promote it. Ethics in Progress, 7(1), 322-333.
Olthof, F., & Rieffe, C. (2008). The assignment of moral status: age-related differences in the use of three mental capacity criteria. British Journal of Developmental Psychology, 26, 233-247.
Podolskiy, O. (2007/2008). Moral competence of contemporary adolescents: Tachnology-based ways of measurement. Inaugural-dissertation zur erlangung des doktorgrades.
Reznitskaya, A. (2008). Philosophical discussions in elementary school classrooms: Theory, pedagogy, research. Montclair State University. USA: New Jersey.
Sadek, S. A., Daniel, M. R., & Langdon, P. E. (2021). Attentional bias toward negative and positive pictorial stimuli and its relationship with distorted cognitions, empathy, and moral reasoning among men with intellectual disabilities who have committed crimes. Aggressive Behavior, 47(1), 120-130.
Saeidi-Parvaneh, S. (2011). Moral, Bildung und Religion in Iran [Morality, education, and religion in Iran]. Zur Bedeutung universitärer Bildung für die Entwicklung moralischer Urteils- und Diskursfähigkeit in einem religiös geprägten Land. Doctoral dissertation, Dept. of Psychology, University of Konstanz.
Santoso, D., & Yanti, H. B. (2017). Pengaruh perilaku tidak jujur dan kompetensi moral terhadap kecurangan akademik (academic fraud) mahasiswa akuntansi. Media Riset Akuntansi, Auditing & Informasi, 15(1), 1-16.
Slemp, G. R., Lee, M. A., & Mossman, L. H. (2021). Interventions to support autonomy, competence, and relatedness needs in organizations: A systematic review with recommendations for research and practice. Journal of Occupational and Organizational Psychology, https://doi.org/10.1111/joop.12338.
Stanta, K. (2020). Impact of moral foundations of moral judgment by young teenagers. Presented at the 14th international symposium on “moral competence: Its nature, relevance and education” in Konstanz,
Tuncay, B., Yilmaz-Tuzen, O., & Tuncer-Teksoz, G. (2011). The relationship between environmental moral reasoning and environmental attitudes of pre-service science teachers. International Electronic Journal of Environmental Education, 1(3), 43-50.
Zulkifli, H., & Hashim, R. (2020). Philosophy for children (P4C) in improving critical thinking in a secondary moral education class. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 19(2), 29-45.