نقش واسطه‌ای کنجکاوی معرفت‌شناختی در رابطۀ بین باورهای معرفت‌شناختی و درگیری عاملی دانشجویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تخصصی روا‌ن‌شناسی تربیتی، استادیار و هیئت علمی گروه روان‎شناسی مشاوره و تربیتی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‎شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری روان‎شناسی تربیتی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‎شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه‌ای کنجکاوی معرفت‌شناختی در ارتباط بین باورهای معرفت‌شناختی و درگیری عاملی دانشجویان بود. جامعۀ آماری پژوهش حاضر را کلیۀ دانشجویان دورۀ کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد در نیمسال اول سال تحصیلی 99-1398 تشکیل دادند. بدین منظور از میان آن‌ها 231 نفر، با استفاده از روش نمونه‎گیری تصادفی خوشه‌ای، به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند و به پرسش‌نامه‌های باورهای معرفت‌شناختی اولدنبرگ، درگیری عاملی ریو، و مقیاس کنجکاوی لیتمن و اسپیلبرگر پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از مدل‌یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار ایموس استفاده شد. یافته‌های مدل اندازه‌گیری حاکی از معرف بودن همۀ شاخص‌‎ها برای متغیرهای مکنون مربوطه بود. نتایج مدل ساختاری نیز نشان داد که باورهای معرفت‌شناختی به‌طور غیرمستقیم، و به واسطۀ کنجکاوی معرفت‌شناختی، بر درگیری عاملی اثر مثبت معنی‌‎دار دارند. شاخص‌های برازش کلی مدل نیز نشانگر این بود که مدل مذکور برازش مناسبی دارد. به‌طور کلی یافته‌های پژوهش حاکی از این بود که کنجکاوی معرفت‎شناختی ارتباط بین باورهای معرفت‌شناختی با درگیری عاملی را واسطه‎گری می‎کند. بر اساس یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که ارتقای مشارکت سازنده و درگیری عاملی دانشجویان درمحیط‌های آموزشی، نیازمند توجه به باورهای معرفت‌شناختی و تجربه هیجان‌های معرفت‌شناختی آن‌ها مانند کنجکاوی است.

کلیدواژه‌ها


بردبار، مریم، و یوسفی، فریده (1395). نقش واسطه‌ای فرایندهای نظام خود و هیجان‌های تحصیلی در رابطۀ بین محیط حامی خودپیروی و درگیری تحصیلی. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 13(49)، 28-13.
خدابنده اویلی، عباس، سبحانی­نژاد، مهدی، و فراهانی، محسن فرمهینی (1393). شناسایی و تحلیل ابعاد باورهای معرفت­شناختی دانشجویان. فصلنامۀ پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 20(1)، 100-79.
رضایی، اکبر، و بهادری خسروشاهی، جعفر (1398). نقش ارزیابی‎های شناختی و باورهای معرفت‎شناختی در پیش‎بینی درگیری تحصیلی دانشجویان. مجلۀ روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 6(3)، 70-59.
رمضانی، ملیحه، و خامسان، احمد (1396). شاخص­های روان­سنجی پرسش‌نامۀ درگیری تحصیلی ریو 2013: با معرفی درگیری عاملی. فصلنامۀ اندازه­گیری تربیتی، 8(29)، 204-185.
زغیبی قناد، سیمین، عالی­پور، سیروس، و مرادی، مرتضی (1397). بررسی مدل علّی جنسیت و باور هوشی افزایشی با راهبردهای شناختی و فراشناختی با میانجیگیری هیجان‌های مثبت تحصیلی در دانشجویان. دوفصلنامۀ علمی-پژوهشی مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 6(17)، 120-97.
سیف، دیبا، و مرزوقی، رحمت اله (1387). رابطۀ ابعاد باورهای معرفت­شناختی و خودکارآمدی با عملکرد تحصیلی دانش­آموزان مقطع راهنمائی در درس علوم. مجلۀ دانشور رفتار، 15(33)، 16-1.
صمدیه، هادی، غلامعلی لواسانی، مسعود، و خامسان، احمد (1396). مدل­یابی علّی پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان بر اساس اهداف پیشرفت و هیجان‌های تحصیلی. پژوهش­های کاربردی روان­شناختی، 8(2)، 34-17.
میرز، لاورنس، گامست، گلن و گارینو، ا. جی (2006/ 1391). پژوهش چندمتغیری کاربردی. مترجمان: حمیدرضا حسن‎آبادی، حسن پاشا شریفی، ولی الله فرزاد، سیمین‌دخت رضاخانی، بلال ایزانلو و مجتبی حبیبی. تهران: انتشارات رشد.  
Bandura, A. (1986). The explanatory and predictive scope of self-efficacy theory. Journal of Social and Clinical Psychology4(3), 359-373.
Blair, A. (2017). Understanding first-year students’ transition to university: A pilot study with implications for student engagement, assessment, and feedback. Politics, 37(2), 215-228.
Bordbar, M. (2019). Autonomy-supportive faculty and students' agentic engagement: The mediating role of activating positive achievement emotions. International Journal of Behavioral Sciences, 13(1), 14-19.
Bråten, I., Britt, M. A., Strømsø, H. I., & Rouet, J. F. (2011). The role of epistemic beliefs in the comprehension of multiple expository texts: Toward an integrated model. Educational Psychologist, 46(1), 48-70.
Bråten, I., & Strømsø, H. I. (2004). Epistemological beliefs and implicit theories of intelligence as predictors of achievement goals. Contemporary Educational Psychology29(4), 371-388.
Bråten, I., Strømsø, H. I., & Ferguson, L. E. (2016). The role of epistemic beliefs in the comprehension of single and multiple texts. In P. Afflebach (Ed.), Handbook of Individual Differences In Reading: Reader, Text, And Context. New Yok: Routledge.
Bruning, R. H., Schraw, G. J., & Ronning, R. R. (1999). Cognitive Psychology and Instruction. New Yok: Peason Pess.
Buehl, M. M., & Alexander, P. A. (2005). Motivation and performance differences in students’ domain-specific epistemological belief profiles. American Educational Research Journal, 42(4), 697-726.
Chen, J. A., & Pajares, F. (2010). Implicit theories of ability of Grade 6 science students: Relation to epistemological beliefs and academic motivation and achievement in science. Contemporary Educational Psychology35(1), 75-87.
Chevrier, M., Muis, K. R., Trevors, G. J., Pekrun, R., & Sinatra, G. M. (2019). Exploring the antecedents and consequences of epistemic emotions. Learning and Instruction, 63, 1-18.
Christenson, S. L., Reschly, A. L., & Wylie, C. (2012). Handbook of Research on Student Engagement. New Yok: Springer.
Dweck, C. S., Chiu, C. Y., & Hong, Y. Y. (1995). Implicit theories: Elaboration and extension of the model. Psychological Inquiry6(4), 322-333.
Gale, T., & Parker, S. (2014).
Navigating change: A typology of student transition in higher education. Studies in Higher Education, 39(5), 734-753.
Gillet, N., Vallerand, R., Lafreniere, M., & Bureau, J. (2012). The mediating role of positive and negative affect in the situational motivation-performance relationship. Motivation and Emotion, 37(3), 465-479.
Grundmeyer, T. A. (2012). A qualitative study of the perceptions of first year college students regarding technology and college readiness. Ph.D. Dissertation in Educational Studies, Lowa State Univesity.
Howell, A. J., & Buro, K. (2009). Implicit beliefs, achievement goals, and procrastination: A mediational analysis. Learning and Individual Differences, 19(1), 151-154.
Kardash, C. M., & Howell, K. L. (2000). Effects of epistemological beliefs and topic-specific beliefs on undergraduates' cognitive and strategic processing of dual-positional text. Journal of Educational Psychology, 92(3), 524.
Kashdan, T. B., Gallagher, M. W., Silvia, P. J., Winterstein, B. P., Breen, W. E., Terhar, D., & Steger, M. F. (2009). The curiosity and exploration inventory: Development, factor structure, and psychometrics. Journal of Research in Personality, 43(6), 987-998.
Kashdan, T. B., Rose, P., & Fincham, F. D. (2004). Curiosity and exploration: Facilitating positive subjective experiences and personal growth opportunities. Journal of Personality Assessment, 82(3), 291-305.
Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: Guilford Press.
Kuh, G. D., Kinzie, J., Schuh, J. H., & Whitt, E. J. (2011). Student Success in College: Creating Conditions that Matter. Washigton: Wiley.
Lee, W. C., Chiu, Y. L., Liang, J. C., & Tsai, C. C. (2014). Exploring the structural relationships between high school students’ Internet-specific epistemic beliefs and their utilization of online academic help seeking. Computers in Human Behavior, 36, 391-400.
Litman, J. (2005). Curiosity and the pleasures of learning: Wanting and liking new information. Cognition & Emotion, 19(6), 793-814.
Litman, J. A. (2008). Interest and deprivation factors of epistemic curiosity. Personality and Individual Differences, 44(7), 1585-1595.
Litman, J., Hutchins, T., & Russon, R. (2005). Epistemic curiosity, feeling-of-knowing, and exploratory behaviour. Cognition & Emotion, 19(4), 559-582.
Litman, J. A., & Spielberger, C. D. (2003). Measuring epistemic curiosity and its diversive and specific components. Journal of Personality Assessment, 80(1), 75-86.
Madjar, N., Weinstock, M., & Kaplan, A. (2017). Epistemic beliefs and achievement goal orientations: Relations between constructs versus personal profiles. The Journal of Educational Research, 110(1), 32-49.
Matos, L., Reeve, J., Herrera, D., & Claux, M. (2018). Students' agentic engagement predicts longitudinal increases in perceived autonomy-supportive teaching: The squeaky wheel gets the grease. The Journal of Experimental Education, 86(4), 579-596.
Mokhtari, H. (2014). A quantitative survey on the influence of Students' epistemic beliefs on their general information seeking behavior. The Journal of Academic Librarianship, 40(3-4), 259-263.
Muis, K. R. (2007). The role of epistemic beliefs in self-regulated learning. Educational Psychologist, 42(3), 173-190.
Muis, K. R., Pekrun, R., Sinatra, G. M., Azevedo, R., Trevors, G., Meier, E., & Heddy, B. C. (2015). The curious case of climate change: Testing a theoretical model of epistemic beliefs, epistemic emotions, and complex learning. Learning and Instruction, 39, 168-183.
Paechter, M. R., Rebmann, K., Schloemer, T., Mokwinski, B., Hanekamp, Y., & Arendasy, M. (2013). Development of the oldenburg epistemic beliefs questionnaire (OLEQ), a German questionnaire based on the epistemic belief inventory (EBI). Current Issues in Education, 16(1), 1-18.
Pekrun, R. (2006). The control-value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and implications for educational research and practice. Educational Psychology Review, 18(4), 315-341.  
Pekrun, R., Goetz, T., Frenzel, A. C., Barchfeld, P., & Perry, R. P. (2011). Measuring emotions in students’ learning and performance: The achievement emotions questionnaire. Contemporary Educational Psychology, 36(1), 36-48.
Pekrun, R., & Linnenbrink-Garcia, L. (2012). Academic emotions and student engagement. In S. Christenson, A. L. Reschly, & C. Wylie (Eds.), Handbook of research on student engagement (pp. 421-439). New York: Springer.
Ravindran, B., Greene, B., & DeBacker, T. (2005). The role of achievement goals and epistemological beliefs in the prediction of pre-service teachers’ cognitive engagement and learning. Journal of Educational Research, 98(4), 222-233.
Reeve, J. (2012). A self-determination theory perspective on student engagement. In S. Christenson, A. L. Reschly, & C. Wylie (Eds.), Handbook Of Research On Student Engagement (pp. 421-439). New York: Springer.
Reeve, J. (2013). How students create motivationally supportive learning environments for themselves: The concept of agentic engagement. Journal of Educational Psychology, 105(3), 579.
Reeve, J., & Lee, W. (2014). Students’ classroom engagement produces longitudinal changes in classroom motivation. Journal of Educational Psychology, 106(2), 527.
Reeve, J., & Shin, S. H. (2019). How teachers can support students’ agentic engagement. Theory Into Practice, 59, 150-161.
Reschly, A. L., & Christenson, S. L. (2012). Jingle, jangle, and conceptual haziness: evaluation and future directions of the engagement construct. In S. L. Christenson, A. L. Reschly, & C. Wylie (Eds.), Handbook of Research on Student Engagement (pp. 421-439). New York: Springer.
Rosman, T., & Mayer, A. K. (2018). Epistemic beliefs as predictors of epistemic emotions: Extending a theoretical model. British Journal of Educational Psychology, 88(3), 410-427.
Ryan, R., & Deci, E. (2002). An overview of  self-determination theory: An organismic-dialectical perspective. In E. L. Deci & R. M. Ryan (Eds.), Handbook of Self-Determination Research. New York: University of Rocheste Press.
Schommer, M. (1990). Effects of beliefs about the nature of knowledge on comprehension. Journal of Educational Psychology, 82(3), 498-504.
Schommer, M. (1994). An emerging conceptualization of epistemological beliefs and. beliefs about their role in leaning. In R. Ganer, & P. A. Alexande (Eds.), Believes About Text and Instuction With Text (pp. 25-40). New York: Lawrence Erlbaum Associate.
Schommer, M., & Hutter, R. (1990). Epistemological Beliefs and Everyday Cognition. Paper presented at the American Educational Research Association Annual Meeting, San Francisco, CA.
Silvia, P. J. (2010). Confusion and interest: The role of knowledge emotions in aesthetic experience. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 4(2), 75-80.
Skinner, E. A., & Pitzer, J. R. (2012). Developmental dynamics of student engagement, coping, and everyday resilience. In S. L. Christenson, A. L. Reschly, & C. Wylie (Eds.), Handbook Of Research on Student Engagement (pp. 421-439). New York: Springer.
Tatum, H. E., Schwartz, B. M., Schimmoeller, P. A., & Perry, N. (2013). Classroom participation and student-faculty interactions: Does gender matter? The Journal of Higher Education, 84(6), 745-768.
Trevors, G. J., Muis, K. R., Pekrun, R., Sinatra, G. M., & Muijselaar, M. M. (2017). Exploring the relations between epistemic beliefs, emotions, and learning from texts. Contemporary Educational Psychology, 48, 116-132.
Wakefield, C. R. (2016). Agentic engagement, teacher support, and classmate relatedness. Ph.D. Dissetation in Educational Psychology, University of Nevada.
Weiner, B. (2014). The attribution approach to emotion and motivation: History, hypotheses, home runs, and headaches/heartaches. Emotion Review, 6(4), 1-31.
Wilson, K. L., Murphy, K. A., Pearson, A. G., Wallace, B. M., Reher, V. G., & Buys, N. (2016). Understanding the early transition needs of diverse commencing university students in a health faculty: informing effective intervention practices. Studies in Higher Education, 41(6), 1023-1040.