بررسی ارتباط راهبردهای انگیزشی، راهبردهای یادگیری و خلاقیت با پیشرفت ریاضی در دانش‌آموزان تیزهوش اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات اصفهان

2 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین

3 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی ارتباط راهبردهای انگیزشی (جهت‌گیری هدف‌های پیشرفت، خودکارآمدی و اضطراب امتحان)، راهبردهای یادگیری(مرور ذهنی، بسط‌دهی و سازمان‌دهی و راهبردهای یادگیری فراشناختی (تفکر انتقادی و خودنظم‌دهی فراشناختی) و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش‌آموزان تیزهوش اصفهان انجام شد. جامعه این پژوهش همه دانش‌آموزان دبیرستانی رشته‌های نظری شهر اصفهان بودند. برای انجام این پژوهش 200 دانش‌آموز(108 دختر و 92 پسر) به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند و همه آن‌ها پرسشنامه جهت‌گیری هدف‌های پیشرفت الیوت و موریاما، پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری پینتریچ و همکاران، و پرسشنامه خلاقیت تورنس را تکمیل نمودند. یافته‌ها نشان داد که هدف تبحرگرا، خودکارآمدی، سازمان‌دهی و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی رابطه‌ی مثبت و معنادار، و اضطراب امتحان با پیشرفت تحصیلی رابطه‌ی منفی و معنادار داشتند. خودکارآمدی، اضطراب امتحان و خلاقیت در یک مدل توانستند 42 درصد از واریانس پیشرفت درس ریاضی را پیش‌بینی کنند و نیز سهم خودکارآمدی در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی بیش از سایر متغیرها بود.

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
به‌پژوه، احمد؛ افروز، غلامعلی، افروز؛ ساداتی، سمیه‌سادات و ملتفت، قوام. (1389). رابطه‌ی ابعاد جهت‌گیری هدفی با خلاقیت در دانش‌آموزان دبیرستانی شاغل به تحصیل در مدارس استعدادهای درخشان، مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 2(1)،49-67.
حسینی، افضل‌السادات. (1386). بررسی برنامه آموزش خلاقیت معلمان بر خلاقیت پیشرفت تحصیلی و خودپنداره دانش‌آموزان تهران، فصلنامه نوآوری آموزشی، 23(6)،8-35.
حسینی، طیبه. (1390). رابطه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی دانشجویان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان.
دیر، عزت و بنی‌جمالی، شکوه‌السادات. (1388). بررسی سهم عوامل انگیزشی بر استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی در فرآیند یادگیری.فصل نامه مطالعات روانشناختی دانشگاه الزهرا، 5(3)، 22-35.
عابدی، احمد. (1385). بررسی رابطه خلاقیت و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر اصفهان با عملکرد تحصیلی آنها در درس ریاضی.فصلنامه دانشگاه تبریز، 1(1)، 37-54.
عابدینی، یاسمین. باقریان، رضا. کدخدایی، محبوبه‌سادات. (1389). بررسی رابطه باورهای انگیزشی و راهبردهای شناختی- فراشناختی با پیشرفت تحصیلی: آزمون مدل رقیب. تازه‌های علوم شناختی، 12(3)،34-48.
عاشوری، جمال. (1389). نقش راهبردهای انگیزشی، راهبردهای یادگیری شناختی و یادگیری از همتایان در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی درس زبان انگلیسی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان.
عبدالملکی، جمال. (1388). بررسی رابطه خلاقیت و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه شاهد تهران. اندیشه‌های نوین تربیتی دانشگاه الزهرا، 5(2)،9-22.
فتحی‌آشتیانی، علی و حسنی، مریم. (1379). مقایسه راهبردهای یادگیری در دانش‌آموزان موفق و ناموفق.مجله روانشناسی، 13(4)،4-15.
محسن‌پور، مریم. (1384). نقش خودکارآمدی، اهداف پیشرفت، راهبردهای یادگیری و پایداری در پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی دانش‌آموزان سال سوم متوسطه شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
محسن‌پور، مریم. حجازی، الهه. کیامنش، علی‌رضا. (1385). نقش خودکارآمدی، هدف‌های پیشرفت، راهبردهای یادگیری و پایداری در پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی دانش‌آموزان سال سوم متوسطه (رشته ریاضی) شهر تهران.فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 5(16)، 9-34.
موسوی‌نژاد، عبدالحمید. (1376). بررسی رابطه باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودنظم داده شده با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سوم راهنمایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
ب. انگلیسی
Ames, C. (1992). Classrooms: Goals, structures, and student motivation. Journal of Educational Psychology, 84, 262-271.
Ames, C., &Archer, J. (1988). Achievement goals in the classroom: Students learning strategies and motivation processes. Journal of Educational Psychology, 80, 260-267.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: a social cognitive theory. Englewood Cliffs. NJ: Prentice-Hall.
Biggs, G. B. (2007).Student approach to learning. Hawthorn, Victoria: Australian Council for Educational Research.
Bong, M. (2009). Age-related differences in achievement goal differentiation. Journal of Educational Psychology, 104, 879-896.
Church, M. A., Elliot, A. J., &Gable, S. L. (2001). Perception of classroom environment achievement goals, and achievement outcomes. Journal of Educational Psychology, 93(1), 43-54.
Davis,G.A. (2008). Education of the gifted and talented. Englewood cliffs.NJ:prentice Hall.
Dickhauser, C., Buch, S., &Dickhauser, O. (2011). Achievement after failure: The role of achievement goals and negative self-related thoughts. Learning and Instruction, 21(1), 152-162.
Dusek, J. B. (2000).The development of test anxiety in children. In I. G. Sarason (Ed.), Test anxiety: Theory, research, and applications (PP. 87-110). Hillsdale, NJ: Erbaum.
Dweck, C. S., &Leggett, E. L. (1988). A social cognitive approach to motivation and personality. Journal of Psychological Review, 95, 256-273.
Elliot, A. J. (1999).Approach and avoidance motivation and achievement goals. Journal of Educational Psychologist, 34, 169-189.
Elliot, A. J., &Dweck, C. S. (1988). Goals: An approach to motivation and achievement. Journal of Personality and Social Psychology, 54, 5-12.
Elliot, A. J., &McGregor, H. (2001).A 2×2 achievement goal framework. Journal of Personality and Social Psychology, 80, 501-519.
Elliot, A. J., & Murayama, K. (2008). On the measurement of achievement goals: critique illustration, and application. Journal of Educational Psychology, 100, 613-628.
Fleith,S.,Renzulli, D., &Westberg,K. L. (2002). Effects of a creativity training program ondivergent thinking abilities and self-concept in monolingual and blingual classrooms.Creativity Research Journal, 14(3 & 4), 373-386.
Fryer, M., & Collings,J. A.(1991). British teachers’ views of creativity. Journal of Creative Behavior, 25(1),75-81.
Gardner, H. (1983). Frames of mind: The theory of multiple intelligences. NewYork: Basic Books.
Green,J.A.(2007). A theoretical review of Winne andHadwins model of self–regulated learning: New perspectives and directions.Journal of Review of Educational Research, 77, 334-372.
Green, B. A., &Miller, R. B. (2006). Influences on course performance: Goals, perceived ability, and self-regulation. Journal of Contemporary Educational Psychology, 21, 181-192.
Green, B. A., Miller, R. B.,Crowson, M., Duke, B. L., &Akey, K. L.(2004). Predicting high school students’ cognitive engagement and achievement: contribution of classroom perception and motivation.Journal of Contemporary Educational Psychology, 29(4), 462-482.
Hanchon, T. A. (2010). The relation between perfectionism and achievement goals.Journal of Personality and Individual Differences, 49, 885-890.
Harackiewicz, J., Barron, K., &Elliot, A. J. (1998). Rethinking achievement goals: when are they adaptive for college students and why? Journal of Educational Psychologist, 32, 1-21.
Heller, K. A. (1993).Scientific ability.Journal of Development of High Ability, 10, 139-159.
Jams, K., &Asmus, C.(2001). Personality, cognitive skills, and creativity in different life domains. Creativity Research Journal, 13(2), 149-159.
Kerr, B., &Gagliardi, A. (2006). Measuring creativity in research and practice. Arizona State University.
Liem, A. D., Lau, S., &Nie, Y. (2008). The role of self-efficacy, task value, and achievement goals in predicting learning strategies, task disengagement, peer relationship, and achievement outcome. Journal of Contemporary Educational Psychology, 33, 486-512.
Luo, W., Hogan, D., &Paris, S. G. (2011). Predicting Singapore students’ achievement goals in their English study: Self-Construal and classroom goal structure. Journal of Learning and Individual Differences, 3, 1-10.
Mann,L.E.(2006). Creativity: The Essence of Mathematics. Journal for Education of the Gifted,30, 236-260.                                                              
McWhaw, K., &Abrami, P. R. (2001). Student goal orientation and interest: Effects on student use of self-regulated learning strategies. Journal of Contemporary Educational Psychology, 26, 311-329.
Middleton, M., &Midgley, C. (2007). Avoiding the demonstration of lack of ability: An underexplored aspect of goal theory. Journal of Educational Psychology, 89, 710-718.
Midgley, C., Kaplan, A., Middleton, M., Maehr, U. T.,Anderman, E. M., Anderman, L. H., &Roeser, R. (1998). The development and validation of scales assessing students achievement goal orientations. Journal of Contemporary Educational Psychology, 23, 113-131.
Mokhtary, K., &Richard, C. A. (2002). Assessing students’ metacognitive awareness of reading strategies. Journal of Educational Psychology, 94(2),249-259.
Mouis, K. R., &Edwards, O. (2009). Examining the stability of achievement goal orientation. Contemporary Educational Psychology, 34(4), 265-277.
Pintrich, P. R. (2000). An achievement goal theory perspective on issues in motivation terminology, theory, and research. Journal of Contemporary Educational Psychology, 25, 92-104.
Pintrich, P. R., Conley, A. M., &Kempler, T. M. (2003). Current issues in achievement goal theory and research. International Journal of Educational Research, 39, 319-337.
Pintrich, P. R., Smith, D. A., Garcia, T., &McKeachie, W. (1991). A manual for the use of the motivated strategies for learning questionnaire (MSLQ). University of Michigan, National Center for Research to Improve Postsecondary Teaching and Learning, Ann Arbor, MI.
Runco, M. A. (2007). Achievement Sometimes Requires Creativity. Journal of High Ability   Studies, 18, 75-77.
Ryan, R. M., &Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivation: classic definition and new direction. Journal of Contemporary Educational Psychology, 25, 54-67.
Skaalvik, E. (2005). Self-enhancing and self-defeating ego orientation: Relations with task avoidance orientation, achievement, self-perceptions, and anxiety. Journal of Educational Psychology, 89, 71-81.
Stipek, D. J. (2008). Motivation to learn: From theory to practice (4th ed.),Boston, Allyn & Bacon.
Tabakhnick, B. G., &Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.), Boston: Allyn & Bocon.
Torrance,E.P.(1974). Scientific views if creativity. New York: McGraw-Hill.
Wolters, C. A. (2004). Advancing achievement goal theory: using goal, structures and goal orientation to predict student motivation, cognition and achievement. Journal of Educational Psychology, 96(2), 236-250.
Zeidner, M. (1988). Test anxiety: the state of the art. New York: Plenum.
Zimmerman, B. J., &Martincz-Pons, M. (1992). Self regulation learning. Journal of Educational Psychology, 108(3), 253-289.