نقش صفات شخصیت و عملکرد تحولی خانواده در پیش‌بینی سلامت روان دانشجویان با سابقه‌ی تخلف انضباطی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش صفات شخصیت و عملکرد تحولی خانواده در پیش‌بینی سلامت روان دانشجویان با سابقه‌ی تخلف انضباطی بود. جامعه پژوهش را کلیه‌ی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل دادند که در سال‌های تحصیلی 98-1397 و  99-1398 از سوی شورای انضباطی دانشجویان این دانشگاه، متخلف شناخته شدند. از این میان تعداد 200 نفر به‌صورت تمام شماری و پس از در نظر گرفتن ملاک‌های ورود و خروج پژوهش در مطالعه شرکت کردند. کلیه شرکت‌کنندگان به پرسشنامه­های سلامت عمومی گلدبرگ، پرسشنامه پنج عاملی نئو و سنجش عملکرد تحولی خانواده عالی و همکاران پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون گام ‌به ‌گام نشان داد مؤلفه توجه و تنظیم از میان مؤلفه‌های عملکرد تحولی خانواده و همچنین صفات شخصیتی وظیفه‌مداری، برونگرایی، توافق‌پذیری و روان‌رنجورخویی می­توانند سلامت­روان دانشجویان دارای سابقه انضباطی را پیش‌بینی کنند (05/0>P)؛ بنابراین، با توجه به نتایج پژوهش حاضر توجه به عوامل خانوادگی و فردی دانشجویان در فرآیند رسیدگی به پرونده‌ها و به‌کار بردن مداخله‌های روان‌شناختی خانواده محور جهت پیشگیری از تکرار تخلف دانشجویان امر مهمی است و می­بایست مورد توجه برنامه­ریزان نظام آموزش عالی قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
امین‌یزدی، سید امیر. (1391). رشد یکپارچه انسان: مدل تحولی- تفاوت‌های فردی مبتنی بر ارتباط. پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت، 2(1)،109-126.
باویر، ساسان و ویسی شیخ‌رباط، پردیس. (1394). بررسی رابطه بین الگوهای سخت انضباطی و عملکرد خانواده با سلامت عمومی دانش‌آموزان راهنمایی پسرانه شهر اهواز. اولین همایش ملی روان‌شناسی و خانواده، اهواز، دانشگاه آزاد اهواز.
پورشریفی، حمید و یعقوبی، حمید. (1394). دستورالعمل اجرا، نمره­گذاری و تفسیر مقیاس سلامت روان دانشجویان. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد شهید بهشتی.
ترقی‌جاه، صدیقه. (1394). بررسی نقش خانواده در تجربه مصرف مشروبات الکلی در دانشجویان دانشگاه‌های دولتی. مشاوره و روان درمانی خانواده، 5(3)، 121-135.
رئیسی، حمید. (1386). بررسی علل و عوامل مؤثر بر بی‌انضباطی دانش‌آموزان دوره‌ی تحصیلی متوسطه‌ی استان چهارمحال و بختیاری. شورای تحقیقات سازمان آموزش و پرورش استان چهارمحال و بختیاری.
ساعتچی، محمود؛ کامکاری، کامبیز و عسکریان، مهناز. (1389). آزمون‌های روان‌شناختی. تهران: نشر ویرایش.
سرهنگ‌زاده، مرضیه و ظروفی، مجید. (1393). بررسی عوامل مرتبط با ناهنجاری رفتاری دانشجویان شهر هریس. مطالعات جامعه‌شناسی، 6(22)، 91-108.
شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه شورای انضباطی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد. (1398).
طهماسبیان، حجت‌اله؛ جعفری، جواد؛ روشنی، بهمن؛ چقازردی، سیروس؛ حسینی، سید علی و امجدیان، نادیا. (1391). بررسی رابطه کودک آزاری والدین و صفات شخصیتی با الگوی مجرمانه شرارت و رفتار جنایی در بین زندانیان شهر کرمانشاه. مجله علمی پزشکی قانونی، 18(1)، 17-24.
عالی، شهربانو؛ امین‌یزدی، سید امیر؛ عبد خدایی، محمد سعید؛ غنایی چمن‌آباد، علی و محرری، فاطمه. (1392). تدوین و اعتباریابی پرسشنامه سنجش عملکرد تحولی خانواده. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، 3 (2)، 157-176.
عالی، شهربانو؛ امین‌یزدی، سید امیر؛ عبد خدایی، محمد سعید؛ غنایی چمن‌آباد، علی و محرری، فاطمه. (1394). طراحی سنجش و درمان ترکیبی خانواده- محور مبتنی بر مدل تحول یکپارچه‌ی انسان و اثربخشی آن بر نیمرخ عصب- روان‌شناختی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم. پایان‌نامه دکتری روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد.
عالی، شهربانو و کدیور، ریحانه. (1394). پیش‌بینی نیم‌رخ سلامت روان شناختی بر اساس مؤلفه‌های عملکرد تحولی خانواده. اصول بهداشت روانی، 17(6)،300-307.
گروسی‌فرشی، محمدتقی. (1380). رویکرد نوین در ارزیابی شخصیت. تبریز: نشر جامعه پژوه.
متولیان، سیدعباس؛ صاحبی، رویا؛ رحیمی موقر، آفرین و یونسیان، مسعود. (1394). بررسی روند مصرف الکل و مواد غیرقانونی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران طی سال‌های 88-1385: تحلیل سن، هم‌گروه تولد و دوره‌ی زمانی. اپیدمیولوژی ایران، 11(2)، 99-108.
مصرآبادی، جواد؛ زوار، تقی و جباری، ثریا. (1394). بررسی نقش مؤلفه‌های عاطفه به مدرسه، صفات شخصیت و عملکرد تحصیلی در تمایزگذاری بین دانش‌آموزان منصبط و دارای مشکل انضباطی. آموزش و ارزشیابی، 8 (29)، 93-108.
معتمدی، عبدالله؛ اعظمی، یوسف؛ رستمی، مسعود و جلالوند، محمد. (1399). کیفیت زندگی در بازنشستگی: نقش ویژگی­های شخصیتی، راهبردهای مقابله­ای و نگرش مذهبی. روان­شناسی پیری، 6(3)، 219-231.
مهدوی‌کیا، داوود و زارعی، احمد. (1398). بررسی ارتباط بین صفات شخصیتی فرماندهان نظامی و میزان تخلف‎های سربازان تحت امر. مجله طب نظامی، 21(3)، 272-281.
یوسلیانی، غلامعلی؛ حبیبی، مجتبی و سلیمانی، اسماعیل. (1391). رابطه‌ی رفتار مطلوب انضباطی با عملکرد خانواده، منبع کنترل و عزت‌نفس دانش‌آموزان. مجله‌ی روان‌شناسی مدرسه، 1(2)، 114-134.
 
ب. انگلیسی
Acar, G., Demir, A., Gormez, D., & Keser, İ. (2015). Family and juvenile delinquency. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1,11–13.
Aceijas, C., Waldhäusl, S., Lambert, N., Cassar, S., & Bello-Corassa, R. (2017). Determinants of health-related lifestyles among university students. Perspectives in Public Health137(4), 227-236.‏
Baysan Arabacı, L., & Taş, G. (2017). Dragging factors in juvenile delinquency: Mental health problems and nursing care. Journal of Psychiatric Nursing/Psikiyatri Hemsireleri Dernegi8(2), 110-117.
Blonigen, D. M. (2010). Explaining the relationship between age and crime: Contributions from the developmental literature on personality. Clinical Psychology Review30(1), 89-100.
Charles, N. E., Floyd, P. N., Cole, M. L., & Barry, C. T. (2019). Personality correlates of disciplinary infractions in a military-style residential program for adolescents. Residential Treatment for Children & Youth, 1-27.
Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Neo personality inventory-revised (NEO PI-R). Odessa, FL: Psychological Assessment Resources. ‏
Day, N. E., Hudson, D., Dobies, P. R., & Waris, R. (2011). Student or situation? Personality and classroom context as predictors of attitudes about business school cheating. Social Psychology Education. 14, 261-282.
Goldberg, D. P., & Hillier, V. F. (1979). A scaled version of the General Health Questionnaire. Psychological Medicine, 9(1), 139-145.
Goldberg, D. & Williams, P. (1988). A users' guide to the General Health Questionnaire. U. K: NFER Nelson.
Gomes, H. S., & Gouveia-Pereira, M. (2019). Testing the general theory of crime with the circumplex model: Curvilinear relations between family functioning and self-control. Deviant Behavior, 1-13.‏
Greenspan, S. (1992). Infancy and early childhood: The practice of clinical assessment and intervention with emotional and developmental challenges. Madison, CT: International Universities Press.
Greenspan, S., & Wieder, S. (2006). Infant and early childhood mental health: A comprehensive, developmental approach to assessment and intervention. American Psychiatric Publishing, Inc.
Kane, J. C., Johnson, R. M., Iwamoto, D. K., Jernigan, D. H., Harachi, T. W., & Bass, J. K. (2018). Pathways linking intergenerational cultural dissonance and alcohol use among Asian American youth: The role of family conflict, parental involvement, and peer behavior. Journal of Ethnicity in Substance Abuse,‏ 1-22.
Komarraju, M., Karau, S., & Schmeck, R. (2009). Role of the big five personality traits in predicting college student’s academic motivation and achievement. Learning and Individual Differences, 19, 47-52
Luster, T., & McAdoo, H. P. (1994). Factors related to the achievement and adjustment of young African American children. Child Development65(4), 1080-1094.
Marmet, S., Studer, J., Rougemont-Bücking, A., & Gmel, G. (2018). Latent profiles of family background, personality and mental health factors and their association with behavioral addictions and substance use disorders in young Swiss men. European Psychiatry52, 76-84.‏
Nathanson, C., Paulhus, D. L., & Williams, K. M. (2005). Predictors of a behavioral measure of scholastic cheating: Personality and competence but not demographics. Contemporary Educational Psychology, 31, 97–123.
Nocentini, A., Fiorentini, G., Di Paola, L., & Menesini, E. (2019). Parents, family characteristics and bullying behavior: A systematic review. Aggression and Violent Behavior, 45, 41-50.
Onder, F. C., & Yilmaz, Y. (2012). The role of life satisfaction and parenting styles in predicting delinquent behaviors among high school students. Educational Sciences: Theory and Practice12(3), 1744-1748.‏
Portes, J., Howel, P., Brown,Y., & Igenberg, D. (1995). The relation between family function and adjustment adolescence. Journal of Health and Social Behavior, 25,136-159.
Shek, D. L., (1998). A longitudinal study of Hong Kong adolescent’s and parent’s perceptions of family functioning and well-being. The Journal of Genetic Psychology, 159(4), 389-403.
Sinha, S. (2016). Personality correlates of criminals: A comparative study between normal controls and criminals. Industrial Psychiatry Journal, 25(1), 41-46.
Underwood, L., & Washington, A. (2016). Mental illness and juvenile offenders. International Journal of Environmental Research and Public Health13(2), 228-241.
Van Dam, C., Janssens, J. M. A. M., & De Bruyn, E. E. J. (2005). PEN, Big Five, juvenile delinquency and criminal recidivism. Journal of Personality and Individual Differences, 39, 7-19.
Wakefield, S., & Powell, K. (2016). Distinguishing petty offenders from serious criminals in the estimation of family life effects. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science665(1), 195-212.
Wilks, D. C., Cruz, J. N., & Sousa, P. (2016). Personality traits and plagiarism: An empirical study with Portuguese undergraduate students. Journal of Academic Ethics14(3), 231-241.
Yahaya, A., Ramli, J., Hashim, S., Ibrahim, M. A., Rahman, R. R., & Yahaya, N. (2009). Discipline problems among secondary school students in Johor Bahru, Malaysia. European Journal of Social Sciences11(4), 659-675.