رابطۀ بین جهت‌گیری‌های هدف پیشرفت، فرایندهای ارزیابی شناختی و هیجانات پیشرفت در دانشجویان دختر و پسر: یک تحلیل میانجی‌گیری تعدیل شده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران شمال

2 استادیار، روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی (نویسندۀ مسئول)

3 دکتری، مربی، روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور

چکیده

پژوهش حاضر با هدف آزمون نقش میانجی‌گر فرایندهای ارزیابی شناختی در رابطۀ جهت‌گیری‌های هدف و هیجانات پیشرفت در دانشجویان دختر و پسر انجام شد. 340 دانشجوی مقطع کارشناسی (170 پسر و 170 دختر) به نسخۀ تجدید نظر شدۀ پرسش‌نامۀ هدف پیشرفت (AGQ-R)، نسخۀ تجدیدنظر شدة مقیاس ارزیابی تنیدگی (SAM-R) و نسخۀ کوتاه پرسش‌نامۀ هیجان‌های پیشرفت (AEQ-R) پاسخ دادند. در مطالعۀ همبستگی حاضر، به منظور آزمون روابط ساختاری در دو جنس در مدل مفروض، از روش آماری مدل­یابی معادلات ساختاری چندگروهی استفاده شد. نتایج نشان داد که فرایندهای ارزیابی شناختی، در رابطۀ بین جهت‌گیری‌های هدف و هیجانات پیشرفت در دانشجویان هم در گروه نمونۀ کل و هم گروه دختر و پسر، نقش واسطه‌گریِ نسبی دارد، و مدل مفروض با داده­‌ها برازش مطلوبی داشت. علاوه بر این، نتایج تخصیص گروهی روابط ساختاری بین متغیرهای چندگانه حاکی از آن است که روابط بین جهت‌گیری‌های هدف، ارزیابی‌های شناختی و هیجانات پیشرفت در دو گروه دانشجویان دختر و پسر، هم‌ارز بودند. در نهایت، یافته‌ها نشان داد که در مدل‌های مفروض چندگانه، تمامی وزن‌های رگرسیونی از لحاظ آماری معنی‌دار بودند. علاوه بر این، بخشی از پراکندگی مشترک بین دوایر مفهومی جهت‌گیری‌های هدف و هیجانات پیشرفت مثبت و منفی از طریق فرایندهای ارزیابی شناختی تبیین‌پذیر است.

کلیدواژه‌ها


ربانی، زینب، و حجازی، الهه (1398). انگیزش و هیجان‌های تحصیلی بر اساس نیمرخ‌های درگیری تحصیلی دانش‌آموزان دورة اول متوسطه شهر تهران. مجلۀ مطالعات آموزش و یادگیری، دورة 11، شماره 1، 25-1.
شکری، امید.، تمیزی، نوشین.، عبداله‌پور، محمد آزاد، و تقوایی نیا، علی (1394). اعتباریابی و رواسازی نسخة تجدید نظر شدة پرسش‌نامه هدف پیشرفت در دانشجویان. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، دورة 3، شمارة 4، 122-107.
شکری، امید، تمیزی، نوشین، عبداله‌پور، محمد آزاد، و خدامی، محمد محسن (1395). تحلیل ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس ارزیابی شناختی استرس در دانشجویان. فصلنامة تازه‌های علوم شناختی، سال هجدهم، شمارة 2، 11-1.
عبدالله‌پور، محمد آزاد (1394). تحلیل معادلات ساختاری الگوی شناختی ـ اجتماعی هیجانات پیشرفت: آزمون الگوهای رقیب. رسالۀ دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
عبدالله‌پور، محمد آزاد، درتاج، فریبرز، و احدی، حسن (1393). ارزیابی ساختار عاملی پرسش‌نامه هیجانات پیشرفت در دانشجویان ایرانی. فصلنامة مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، دورة 4، شمارة 8، 186-161.
همتی، نگین، نوشادی، ناصر، و نیکدل، فریبرز (1397). ارائه مدل ساختاری اهداف پیشرفت و انگیزش تحصیلی با مشغولیت تحصیلی: میانجی‌گری هیجان‌های پیشرفت. مجلۀ مطالعات آموزش و یادگیری، دورۀ 10، شمارة 2، 53-33.
 مومنی، فرشته، شهیدی، شهریار، موتابی، فرشته و حیدری، محمود (۱۳۹۲). ویژگی‌های روانسنجی نسخه فارسی مقیاس خودشفقت‌ورزی. روان‌شناسی معاصر. ۸،۲، ۴۰-۲۷.
 Backmann, J., Weiss, M., Schippers, M. S., & Hoegl, M. (2019). Personality factors, student resiliency, and the moderating role of achievement values in study progress. Learning and Individual Differences, 72, 39–48.
Bialobrzeska, O., Elliot, A. J., Wildschut, T., & Sedikides, C. (2019). Nostalgia counteracts the negative relation between threat appraisals and intrinsic motivation in an educational context. Learning and Individual Differences. 69, 219-224.
Bozkurt, A., & Keefer, J. (2017). Participatory learning culture and community formation in connectivist MOOCs. Interactive Learning Environments, 24(5), 1016–1024.
Brennan, K. (2013). In connectivism, no one can hear you scream: a guide to understanding the MOOC novice. Hybrid Pedagogy.
Buff, A. (2014). Enjoyment of learning and its personal antecedents: Testing the change-change assumption of the control-value theory of achievement emotions. Learning and Individual Differences, 31, 21-29.
Buhr, E. E., Daniels, L. M., & Goegan, L. D. (2019). Cognitive appraisals mediate relationships between two basic psychological needs and emotions in a massive open online course. Computers in Human Behavior. 96, 85-94.
Burić, I., & Sorić, I. (2012). The role of test hope and hopelessness in self-regulated learning: Relations between volitional strategies, cognitive appraisals and academic achievement. Learning and Individual Differences, 22, 523–529.
Butler, R. (2014). Motivation in educational contexts: Does gender matter? Advances in Child Development and Behavior, 47, 1-41.
Daniels, L. M., Adams, C. & McCaffrey, A. (2016). Emotional and social engagement in an xMOOC: The Case of Dino 101. In Sharon Tettegah & M. P. McCreery (Eds.), Emotions, Technology, and Learning (pp. 25-41). San Diego: Elsevier Inc.
Daniels, L. M., Haynes, T. L., Stupnisky, R. H., Perry, R. P., Newall, N. E., & Pekrun, R. (2008). Individual differences in achievement goals: A longitudinal study of cognitive, emotional, and achievement outcomes. Contemporary Educational Psychology, 33, 584–608.
Dettmers, S., Trautwein, U., Lüdtke, O., Goetz, T., Frenzel, A. C., & Pekrun, R. (2011). Students’ emotions during homework in mathematics: Testing a theoretical model of antecedents and achievement outcomes. Contemporary Educational Psychology, 36, 25–35.
Dillon, J., Ambrose, G. A., Wanigasekara, N., Chetlur, M., Dey, P., Sengupta, B., & D'Mello, S. K. (2016a, April). Student affect during learning with a MOOC. In Proceedings of the Sixth International Conference on Learning Analytics & Knowledge (pp. 528-529). ACM.
Dillon, J., Bosch, N., Chetlur, M., Wanigasekara, N., Ambrose, G. A., Sengupta, B., & D'Mello, S. K. (2016b). Student emotion, co-occurrence, and dropout in a MOOC context. In EDM (pp. 353-357).
Elliot, A. J. (2005). A conceptual history of the achievement goals construct. In A. J. Elliot, & C. S. Dweck (Eds.). Handbook of Competence and Motivation (pp. 52–84). London: Guildford Press.
Elliot, A. J., & Hulleman, C. S. (2017). Achievement goals. In A. J. Elliot, C. S. Dweck, & D.S. Yeager (Eds.). Handbook of competence and motivation (pp. 43–60). (2nd ed.). New York: Guildford Press.
Elliot, A. J., & McGregor, H. A. (2001). A 2 x 2 achievement goal framework. Journal of Personality and Social Psychology, 80, 501e519.
Elliot, A. J., & Murayama, K. (2008). On the measurement of achievement goals: Critique, illustration, and application. Journal of Educational Psychology, 100 (3), 613–628.
Elliot, A. J., Murayama, K., & Pekrun, R. (2011). A 3×2 achievement goal model. Journal of Educational Psychology, 103(3), 632–648.
Fredrickson, B. L. (2013). Positive emotions broaden and build. Advances in Experimental Social Psychology, 47, 1-53.
Goetz, T., Frenzel, A. C., Pekran, R., Hall, N. C. (2007). Between- and Within-domain relations of students, academic emotions. Journal of Educational Psychology, 99, 715-733.
Goetz, T., Pekrun, R., Hall, N., & Haag, L. (2006). Academic emotions a social-cognitive perspective: Antecedents and domain specificity of students, affect in the context of Latin instruction. British Journal of Educational Psychology, 76, 289-308.
Huang, C. (2016). Achievement goals and self-efficacy: A meta-analysis. Educational Research Review, 19, 119-137.
Hulleman, C. S., Schrager, S. M., Bodman, S. M., & Harackewicz, J. M. (2010). A meta analytic review of achievement goal measures: Different labels for the same constructs or different constructs with the same labels. Psychological Bulletin, 136, 422–449.
Joksimović S., Dowell N., Skrypnyk O., Kovanović V., Gašević D., Dawson S., Graesser A. C. (2015, March). How do you connect? Analysis of social capital accumulation in connectivist MOOCs. In Proceedings of the Fifth International Conference on Learning. Cognitive Appraisals Mediate Between Two Basic Needs and Emotions 33.  Analytics and Knowledge (LAK’15) (pp. 64–68). New York, NY: ACM.
Joksimović, S., Poquet, O., Kovanović, V., Dowell, N., Mills, C., Gašević, D. ... & Brooks, C. (2017). How Do We Model Learning at Scale? A Systematic Review of Research on MOOCs. Review of Educational Research, 0034654317740335.
King, R. B., & McInerney, D. M. (2019). Family-support goals drive engagement and achievement in a collectivist context: Integrating etic and emic approaches in goal research. Contemporary Educational Psychology. 58, 338-353.
King, R. B., McInerney, D. M., & Watkins, D. A. (2012).  How you think about your intelligence determines how you feel in school: The role of theories of intelligence on academic emotions. Learning and Individual Differences, 22, 814–819.
Kline, R. B. (2005). Principles and Practices of Structural Equation Modeling (2nd Eds.). New York: Guilford.
Li, B., Wang, X., & Tan, S. C. (2018). What makes MOOC users persist in completing MOOCs? A perspective from network externalities and human factors. Computers in Human Behavior, 85, 385-395.
Liyanagunawardena, T. R., Adams, A. A., & Williams, S. A. (2013). MOOCs: A systematic study of the published literature 2008-2012. The International Review of Research in Open and Distributed Learning, 14(3), 202-227.
Martin, A. J. (2008). Enhancing student motivation and engagement: The effects of a multidimensional intervention. Contemporary Educational Psychology, 33, 239–269.
Matteucci, M. C. (2017). Attributional retraining and achievement goals: An exploratory study on theoretical and empirical relationship. Revue européenne de psychologie appliquée, 67, 279–289.
Meece, J. L., Glienke, B. B., & Burg, S. (2006). Gender and motivation. Journal of School Psychology, 44, 351–373.
Meyers, L. S., Gamest. G., & Goarin, A. J. (2006). Applied Multivariate Research, Design and Interpretation. Thousand oaks. London. New Deihi, Sage publication.
Mih, V., Mih, C., & Dragos, V. (2015). Achievement goals and behavioral and emotional engagement as precursors of academic adjusting. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 209, 329–336.
Pahljina-Reinić, R., & Kolić-Vehovec, S. (2017). Average personal goal pursuit profile and contextual achievement goals: Effects on students' motivation, achievement emotions, and achievement. Learning and Individual Differences. 56, 167-174.
Pekrun, R. (2006). The control-value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and implications for educational research and practice. Educational Psychology Review, 18, 315-341.
Pekrun, R. (2017). Achievement Emotions. In A. J. Elliot, C. S. Dweck, & D. S. Yeager (Eds.), Handbook of competence and motivation: Theory and application (2nd ed.). (pp. 251-271). New York: The Guilford Press.
Pekrun, R., Cusack, A., Murayama, K., Elliot, A. J., & Thomas, K. (2014). The power of anticipated feedback: Effects on students' achievement goals and achievement emotions. Learning and Instruction, 29, 115–124.
Pekrun, R., Elliot, A. J., & Maier, M. A. (2006). Achievement goals and discrete achievement emotions: A theoretical model and prospective test. Journal of educational Psychology, 98, 583. 
Pekrun, R., Goetz, T., & Perry, R. P. (2005). Achievement emotions questionnaire (AEQ). User’s manual. Munich, Germany: Department of Psychology, University of Munich.
Pekrun, R., Goetz, T., Perry, R. P., Kramer, K., Hochstadt, M., & Molfenter, S. (2004). Beyond test anxiety: Development and validation of the test emotions questionnaire (TEQ). Anxiety, Stress, and Coping, 17, 287–316.
Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2002). Academic emotions in students' self-regulated learning and achievement: A program of qualitative and quantitative research. Educational Psychologist, 37(2), 91–105.
Pekrun, R., Goetz, T., Frenzel, A. C., Barchfeld, P., & Perry, R. P. (2011).Measuring emotions in students' learning and performance: The achievement emotions questionnaire (AEQ). Contemporary Educational Psychology, 36, 36–48.
Pekrun, R., Lichtenfeld, S., Marsh, H. W., Murayama, K., & Goetz, T. (2017). Achievement emotions and academic performance: Longitudinal models of reciprocal effects. Child Development, 88(5), 1653–1670.
Pekrun, R., & Stephens, E. J. (2010). Achievement emotions in higher education. In C. J. Smart (Ed.). Higher education: Handbook of theory and research (pp. 257–306). Dordrecht: Springer Netherlands.
Putwain, D. W., Symes, W., Nicholson, L. J., & Becker, S. (2018). Achievement goals, behavioural engagement, and mathematics achievement: A mediational analysis. Learning and Individual Differences, 68, 12–19.
Raccanello, D., Hall, R., & Burro, R. (2018). Salience of primary and secondary school students' achievement emotions and perceived antecedents: Interviews on literacy and mathematics domains. Learning and Individual Differences, 65, 65–79.
Reindl, M., Tulis, M., & Dresel, M. (2018). Associations between friends, academic emotions and achievement: Individual differences in enjoyment and boredom. Learning and Individual Differences, 62, 164–173.
Respondek, L., Seufert, T., & Nett, U. E. (2019). Adding previous experiences to the person-situation debate of achievement emotions. Contemporary Educational Psychology, 58, 19–32.
Rowley, A. A., Roesch, S. C., Jurica, B. J., & Vaughn, A. A. (2005). Developing and validating a stress appraisal measure for minority adolescents. Journal of Adolescence, 28, 547–557.
Ryan, A. M., Patrick, H., & Shim, S. (2005). Differential profiles of students identified by their teacher as having avoidant, appropriate, or dependent help-seeking tendencies in the classroom. Journal of Educational Psychology, 97, 275–285.
Seifert, T. L. (2004). Understanding student motivation. Educational Research, 46(2), 137-149.
Senko, C., & Tropiano, K. L. (2017). Comparing three models of achievement goals: Goal orientations, goal standards, and goal complexes. Journal of Educational Psychology, 108, 1178–1192.
Shih, S. (2008). The relation of self-determination and achievement goals to Taiwanese eighth graders’ behavioral and emotional engagement in schoolwork. Elementary School Journal, 108, 313–334.
Sulea, C., van Beek, I., Sarbescu, P., Virga, D., & Schaufeli, W. B. (2015). Engagement, boredom, and burnout among students: Basic need satisfaction matters more than personality traits. Learning and Individual Differences, 42, 132-138.
Tze, V. M. C., Klassen, R. M., & Daniels, L. M. (2014). Patterns of boredom and its relationship with perceived autonomy support and engagement. Contemporary Educational Psychology, 39, 175-187.
Weston, R., & Gore, Jr. P. A. (2006). A brief guide to structural equation modeling. Journal of Counseling Psychology, 5, 719-751.