تأثیر تعاملی آموزش راهبردهای خودتنظیمی و سبک‌های شناختی دانش‌آموزان بر عملکرد حل‌ مسئله ریاضی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه پیام نور تهران

2 استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

در این پژوهش تاثیر تعاملی آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و سبک‌های شناختی بر عملکرد حل‌مسئله ریاضیدانش‌آموزان سال سوم دبیرستان رشته ریاضی فیزیک مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، 111 نفر از دانش‌آموزان رشته ریاضی فیزیک سال سوم دبیرستان شهر خوی به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای در دو گروه آزمایشی و دو گروه کنترل قرار گرفتند. ابتدا از آزمودنی‌ها پیش‌آزمون حل‌مسئله ریاضی به عمل آمد. سپس به آزمودنی‌ها به مدت 16 جلسه 90 دقیقه‌ای راهبردهای خودتنظیمی آموزش داده شد. سپس پس‌آزمون حل‌مسئله ریاضی اجرا شد. یافته‌های پژوهشی نشان داد که عملکرد حل‌مسئله ریاضی دانش‌آموزان بر اثر آموزش راهبردهای خودتنظیمی افزایش می‌یابد. عملکرد حل‌مسئله ریاضی دانش‌آموزان با توجه به آموزش راهبردهای خودتنظیمی وسبکشناختی همگرا و جذب‌کنندهافزایش یافت. عملکرد حل‌مسئله ریاضی (سطح مفهومی) دانش‌آموزان با توجه به آموزش راهبردهای خودتنظیمی و سبکشناختی همگرا و جذب‌کنندهافزایش نیافت ولی عملکرد حل‌مسئله ریاضی (سطح راهبردی) دانش‌آموزان با توجه به آموزش راهبردهای خودتنظیمی و سبکشناختی همگرا و جذب‌کننده افزایش یافت.

کلیدواژه‌ها


الف.فارسی
اختیاری اردکانی، فرح‌ناز (1377). بررسی تأثیر آموزش راهبردهای شناختــی بر انگیزش و عملکرد حل مسئله ریاضی (پایان نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
اسپالدینگ، چریل. ال.(1377). انگیزش در کلاس درس، ترجمه:محمدرضانائینیان و اسماعیل بیابانگرد، تهران: انتشارات مدرسه.
حسینــی‌نسب، سید داوود؛ ولـی نژاد، یداله (1381). بررسی رابطــه سبک شناختـی وابسته به زمینه و یادگیری خود نظـم داده شـده بـا عملکـرد ریاضی دانش آموزان سوم راهنمایی. مجله علوم تربیتـی و روانشناسـی دانشگاه شهید چمران اهواز، 9 (3 و 4)، 65-78
حسینی‌لرگانی، مریم (1377). مقایسه سبک‌های یادگیری دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد زن و مرد قوی و ضعیف سه رشته علوم انسانی، پزشکی و فنی ـ مهندسی دانشگاه‌های شهر تهران در سال 78-77 (پایان نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
رحیم‌پور، شکوفه (1380). بررســی نقش آموزش اجزاء دانش فراشناخت در حل مسائل ریاضی (پایان نامه کارشناسی ارشد)،دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
روئین، حسین(1383). بررسـی رابطه عوامل شخصیتـی و سبک‌های یادگیری دانشجویان کارشناسی دانشگاه تبریز (پایان نامه کارشناسـی ارشد)،دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
سیف، علی‌اکبر (1376). اندازه‌گیری، سنجش و ارزشیابی آموزشی، تهران: نشر دوران.
سیف، علی‌اکبر (1379). روانشناسی پرورشی، تهران: انتشارات آگاه .
صمدی،معصومه(1381).بررسی دانش فراشناختی و حل مسئله ریاضی در دانش‌آموزان: نقش جنسیت و عملکرد تحصیلی، تازه‌های علوم شناختی، 3، 42- 49.
عاصمیان، فهیمه (1384). بررسی رابطه سبک‌های شناختــی با مؤلفه‌های یادگیری خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی (پایان نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
فولاد‌چنگ، محبوبه (1375). نقش پردازش فراشناختی در عملکرد حل مسئله (پایان نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
قاضی‌طباطبائی، سید محمود (1381). مدل‌های ساختار کوواریانس یا مدل‌های لیزرل در علوم اجتماعی،نشریه دانشکده علوم انسانی و اجتماعیدانشگاه تبریز، 2، 321-345.
کدیور، پروین (1379). روانشناسی تربیتی. تهران: انتشارات سمت.
 
ب.انگلیسی
Agran,M.,Blanch, C., Wehmeyer,M., & Hugdes,C.(2002). Increasing theproblem solving skills of students with developmental disabilities participating in General Education.Remedialand Special Education, 23,279-288.
Antonietti,G., & Gioletta,A.(1995).Individual differences in analogical problem solving.Personality and IndividualDifferences,18,611-619.
Andujo,A. (1991).An investigation of community college students learning styles.Doctoral Dissertation, California State University, Long Beach.
Artz,A.F.,& Armour-Thomas,E.(1997). Mathematicalproblem solving in small groups: exploring the interplay of student’smeta-cognitionbehaviors, perception and ability level. Journal of Mathematical Behavior,16,63-74.
Arunyakanon,P. (1991).The effect of hand-held electronic learning aids andcognitive style on mathematics achievement of primary schoolstudents, Doctoral Dissertation, University of Pittsburgh.
Bandura, A. (1986).Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Clifs,NJ: Prentice Hall.
Bandura, A.(1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist,28,117-148.
Bandura,A.(1997). Self efficacy: Exercise of control. New York: H. W.Freeman & Company.
Brennon,P.K. (1994).An analysis of the relationships among hemispheric preferenceandanalytic/global cognitivestyle,two elements oflearning style,method ofinstruction,gender and mathematicsachievement oftenth-grade geometrystudents, Doctoral Dissertation, Ohio State University.
Carmo,L.,Gomes,A.,Pereiva,F.,&Mendes,A. (2006).Learning style and problem solving strategies (3rd Ed).Learning Conference.Coimbra,Portugal, 7-8 September.
Cezair,J.A. (2003).An exploratory study of learning style of undergraduates and the relationship between learning style, gender,race and student course achievement in selected accounting courses. Doctoral Dissertation, University of Sarasota, Florida.
Coutinho, S.(2006).The Relationship between the need for cognition,metacognitionand intellectual task performance.EducationalResearch and Reviews,1(5),162-164 .
Chien,C. (2002). Strategy and self-regulation instruction as contributors to improving students'cognitive model in an ESL program.English for Specific Purposes, 21,261-289.
Coffield,F.,Mosely,D.,Hall,E.,Ecclestone,K. (2004).Learning style and pedacogy in post-16 learning.A systematic and critical review.London,published by the learning and skills research center.
Damirbash, O. (2001).The relation of learning style and performance scores of the students in interior architecture education.Doctoral thesis,Bilkent University.
Debasio, A. R.(1986). Problem solving triads composed of varing number of field – independent subject. Journal of Personality and Social Psychology, 4,749 –754.
Derry,S.J., & Murphy,C. (1986).Designing systems that train learning ability from theory to practice.Review of Educational Research,56,1,1-39.
Desoete, A., Markove,K. (2005). Enhancing learning and problems solving skills:Orienting and self-judging, two powerful and Trainable learning Tools. Learning and Instruction, 12(6), 517-542.
Desoete,A.,Royers,H., &Busse,A.(2001).Meta-cognition and mathematical problem solving in grade 3. Journal of Learning Disabilities, 34,321-343.
Ferrari,M. (1996).Observing the observer: self-regulation in theobservational learning of motor skills.Development Review,16,203-240.
Felder,R.,&Brent,R. (2005).Understanding student differences.Journal of EngineeringEducation, 94(1),57-72.
Foster, T. (2000).The development of student’s problem solving skills from instruction emphasizing qualitativeproblem solving.Doctoraldissertation, University of Minnesota,Twin Cities.
Hacker,D. (2005).Meta-cognition: definition and empirical foundations.http://www.psyc.memphis.edu/trg/meta.htm.
Harris,K.R.,& Pressley,M. (1991).The nature of cognitive strategy instruction: Interactive strategy construction.Exceptional Children,57,392-404.
Hill,K.Y. (1998).The effects of instructional methodology and learning style on problem solving.Doctoral Dissertation, University of NewOrleans.
Hirji, N. K.(2006). It's self regulation,but not as we knew it.Contact Lens & Anterior Eye,29,57-58.
Howard, B. C., McGee, S., Shia, R., &Hong,N. (2001).Meta-cognitive self-regulation and problem solving:Expanding the theory base through analysis: paper presented at the Annual Meeting of the American Education Research Association, New Orleans.
Kolb, D. A. (1985). The Learning style inventory: Technical manual,Boston: macabre.
Kolb, D.,Boyatzis, R.(2000).Experiential learning theory.NJ:Lawrence Erlbaum.
Kolb, A.,& Kolb, D. (2005). Learning style and learning spaces:Enhancing experiential learning in higher education. Academy of Management Learning & Education,4,193-212.
Kritzer,K.(1996). Factors associated with mathematical ability in young deaf children.Doctoral Dissertation, University of Pittsburgh.
Lucangeli, D., Tressoldi, P. E., & Cendron, M. (1998).Cognitive and meta-cognitiveabilities involved in the solution of mathematical word problems: Validation of acomprehensive model.Contemporary Educational Psychology,23,257-275.
Mayer,R. (1998). Cognitive, meta-cognitive and motivational aspects of problem solving.Instructional Science,26, 49-63.
Muijs, M., & Daniel, D. (2005).Effective teaching.Published: Sage publishings.
Pajares, F. (2002).Overview of social cognitive theory and of self-efficacy.Available from www.Emory.edu Education mfp eff. html.
Pajares,F.(2003).Sources of writing self-efficacy belief of elementary,middle high school students. Paper submitted for presentation at the meeting of the Georgia educational research association, Savannah.
Pape, S.,&Smith,C.(2002).Self-regulation mathematics skills.Theory into Practice, 4(2),27-42.
Phye, G.(1998).Components of self-regulation during within and between domainproblemsolving performance. This paper haspresented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association in San Diego. CA.
Pintrich,P.R. (2003).A motivational science perspective on the role of studentmotivation in learning and teaching contexts.Journal of EducationalPsychology,95,667-686.
Pintrich, P., & DeGroot,E. (1990).Motivational and self-regulated learningcomponentsof classroom academic performance.Journal of Educational Psychology, 82,33 – 40.
Perels, F., Gurtler,T.,&Schmitz,B.(2005).Training of self-regulatory and problem-solving competence.Learning&Instruction, 15, 123-139.
Price, L. (2004). Individual differences in learning:Cognitive control, cognitive style and learning style.EducationalPsychology, 24,681-698.
Reed, P. A.(2000).The relationship between learning style and conventional or laboratory preference among technology education teachers in Virginia.Doctoral Dissertation Virginia University.
Riding,R.J.,& Agrell, T.(1997).The effect of cognitive style and cognitive skills on school subject performance.Educational Studies, 23(2),311-323.
Riding, R. J., & Pearson, F. (1994).The relationship between cognitive style and intelligence.Educational Psychology,14,413-425.
Riding,R.J., &Smith,E.(1997).Cognitive style and learning strategies: some implications for training design.International Journal of Training and Development,1,191 – 208.
Schoenfeld, A. H. (1992). Learning to think mathematically: problem solving, metacognition and sense making in mathematics, Handbook of Research on mathematics teaching and learning. New York: Macmillan Publishing Company. Chapter 3, p. 87.
Schunk, D. H. (1996).Goal and self-evaluation during children's cognitive skilllearning.American Educational Research Journal, 33, 359-382.
Schunk,D.H. (2005).Commentary on self-Regulation in school contexts, Learning and Instruction,11, 173 – 177.
Smith,E.S.(2001). The relationship between learning style and cognitive style.Journal of Personality &Individual Differences, 30, 609- 616.
White,B., &Frederiksen,J.(1998). Inquiry, modeling and meta-cognition: making science accessible to all students.Cognition and Instruction,16(1),122-137.
Winters, F., Azevedo, R., & Levin, D. (2004).How do high school students regulate their learning when using a computer-based environment to collaboratively engage in inquiry? Presented at the annual conference of the American Educational Research Association, San Diego, CA (April 12-16, 2004).
Wolters,C.A. (1998).Self-Regulated learning and college students regulation of motivation.Journal of Educational Psychology,90(2),224-235.
Zimmerman, B. J. (1986). A social cognitive view of self-regulated academic learning.Journal of Educational Psychology, 81(3),322-339.
Zimmerman,B., & Martinez-Pons,M. (1990).Student differences in self-regulated learning: Relating grade, sex and giftedness to self- efficacy and strategy use. Journal of Educational Psychology,82,51-59.