اثربخشی آموزش تلفیقی مبتنی بر شبکۀ اجتماعی بر خودتنظیمی تحصیلی، شناخت اجتماعی و عملکرد تحصیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی ، مشهد، ایران

2 عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد

3 دکتری روان‌شناسی رشد، استاد گروه روان‌شناسی مشاوره و تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد.

4 دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش تلفیقی مبتنی بر شبکۀ اجتماعی با رویکرد سازنده‌گرایی اجتماعی بر عملکرد تحصیلی، خودتنظیمی تحصیلی و شناخت اجتماعی دانشجومعلمان انجام شد. پس از تدوین الگوی آموزش تلفیقی و پروتکل آموزشی، اعتبار آن توسط متخصصان تأیید شد. به‌منظور تعیین میزان اثربخشی الگوی آموزشی موردنظر، از جامعۀ آماری دانشجومعلمانِ دانشگاه فرهنگیان، با روش نمونه‌گیری در دسترس دو کلاس (در مجموع 75 نفر) از دانشجویان کارشناسیِ آموزش ابتدایی پردیس شهید هاشمی‌نژاد مشهد انتخاب، سپس به شیوۀ تصادفی در سه گروه 25 نفره (آموزش تلفیقی، آموزش حضوری و آموزش مبتنی بر شبکۀ اجتماعی) جایگزین شدند. روش پژوهش شبه‌آزمایشی بود و اطلاعات مورد نیاز با آزمون عملکرد تحصیلی،  پرسش‌نامۀ راهبردهای خودتنظیمی پینتریچ و دی‌گروت، و پرسش‌نامۀ توانایی‌های شناختی نجاتی در قالب پیش‌آزمون و پس‌آزمون جمع‌آوری شد. پس از ارائۀ آموزش 10 جلسه‌ای، داده‌ها با استفاده از روشه‌های آمار توصیفی و استنباطی (آنووا و مانووا) و با استفاده از نرم افزار spss24 تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که آموزش تلفیقی مبتنی بر شبکۀ اجتماعی مجازی در مقایسه با دو شیوۀ آموزشی دیگر، تأثیر معنی‌داری بر عملکرد تحصیلی دانشجومعلمان داشته است. دانشجویانِ آموزش تلفیقی در مقایسه با دانشجویان آموزش مبتنی بر شبکۀ‌ اجتماعی، از خودتنظیمی تحصیلی و شناخت اجتماعی بالاتری برخوردار بودند. اما دانشجویان آموزش تلفیقی در خودتنظیمی تحصیلی و شناخت اجتماعی با دانشجویان آموزش حضوری تفاوت معنی‌داری نداشتند.

کلیدواژه‌ها


اسفیجانی، اعظم (1397). بررسی تأثیر آموزش ترکیبی بر عملکرد تحصیلی و رضایت دانشجویان. رویکردهای نوین آموزشی، (1)، 66-45.
انتظامی بیان، نرگس، احقر، قدسی و شعبانی گیل چالان، حسن (1396). تأثیر یادگیری خودتنظیمی بر سبک‌های حل تعارض دانش‌آموزان دورة راهنمایی. رویکردهای نوین آموزشی، 12 (1)، 129-110.
پینتریچ، پال آر و شانک، دیل اچ (2002). انگیزش در تعلیم و تربیت. نظریه‌ها، تحقیقات و کاربردها.  ترجمۀ مهرناز شهرآرای (1396). تهران: علم.
ذوالفقاری، میترا، نگارنده، رضا و احمدی، فضل‌الله (1389). اثربخشی سیستم آموزش الکترونیکی ترکیبی در آموزش دانشجویان پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران. آموزش در علوم پزشکی، (4)10، 409-398.
سالاری، ضیاء‌الدین و کرمی، مرتضی (1393). مقایسۀتأثیر سه شیوۀ آموزش الکترونیکی، ترکیبی و حضوری برواکنش و یادگیری در آموزش صنعتی. رویکردهای نوین آموزشی، 9(2)، 58-27.
سلطانیان، علیرضا، بشیریان، سعیدی و براتی، مجید (1394). مقایسۀتأثیر دو روش آموزش فعال ترکیبی و روش کلاسیک در یادگیری درس آمار. توسعۀ آموزش در علوم پزشکی، (8)، 42-33.
شاهرخی، فرزانه، عیوضی، حق رضا، باباخانلو، اشرف و شوقی، بهزاد (1395). اثربخشی یادگیری تلفیقی مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی بر خودتنظیمی تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر کرج. فصلنامه پژوهش اجتماعی، 33، 84-71.
صالحی،  لیلی (1396). کاربست تئوری شناخت اجتماعی در پیش‌بینی عوامل مؤثر بر اهمال‌کاری تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی البرز درسال ۱۳۹. مجلۀ مرکز مطالعات و توسعۀ  آموزش علوم پزشکی یزد. (4)12، 281-269. 
ضرابیان، فروزان (1397). تأثیر روش یاددهی- یادگیری ترکیبی بر یادگیری، انگیزش و علاقه به درس آناتومی در دانشجویان علوم پزشکی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، (1)10، ۶۳-۷۱. 
عاشوری، جمال، کجباف، محمدباقر، منشئی، غلامرضا و طالبی، هوشنگ (1393). مقایسۀاثربخشی روش‌های آموزشی مبتنی بر وب، یادگیری مشارکتی و سنتی بر انگیزۀ پیشرفت و پیشرفت‌تحصیلی درس زیست‌شناسی. مجلۀ میان رشته‌ای آموزش مجازی در علوم پزشکی، 5(2)، 34-25.
عبدالله زاده، علی‌اکبر (1393).  مقایسۀکارایی دوره یادگیری ترکیبی با دوره‌های یادگیری الکترونیکی و حضوری در درس ریاضی در میان دانش‌آموزان دختر و پسر سال اول دبیرستان شهرستان اردبیل. اندیشه‌های نوین تربیتی، (2)9، 84-65.
عجم، علی‌اکبر (1394). بررسی نقش خودکارآمدی تحصیلی و مهارت‌های ارتباطی بین فردی بر دیدگاه دانشجویان در ارزشیابی مبتنی بر آموزش تلفیقی.پژوهش در آموزش علوم پزشکی، ۷(۱)، ۳-۱۲.
عجم، علی اکبر، جعفری ثانی، حسین، مهرام، بهروز وآهنچیان، محمدرضا (1391). نقش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی، مهارت رایانه‌ای و پیشرفت تحصیلی دانشجویان در دیدگاه آن‌ها نسبت به تعامل همزمان و ناهمزمان رویکرد یادگیری ترکیبی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 9 (34)،17-1.
 عزیزی، سیدمحسن، فرج اللهی، مهران، سراجی، فرهاد و سرمدی، محمدرضا (1396). سنتز پژوهی اثربخشی یادگیری الکترونیکی در آموزش علوم پزشکی و الزامات آن در طراحی و اجرا.مجلۀ ایرانی آموزش در علوم پزشکی، (29)17، 270-287.
علی آبادی، خدیجه، رجبیان ده زیره، مریم و درتاج،  فریبا (1396). بررسی رابطۀ بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی در دانش‌آموزان. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، (5)10، ۳۴۵-۳۵۷.
عمادی، سیدرسول و آهوخش، نگار (1394). آموزش به شیوۀ ترکیبی و متداول و بررسی تأثیر آن بر درگیری تحصیلی دانش‌آموزان. راهبردهای شناختی در یادگیری، (5)3، 72-57.
فلاح کفشگری، ربابه، حیدری، شعبان و یحیی‌زاده، سلیمان (1394). ارزیابی مدارس هوشمند و سنتی از نظرکارایی در ایجاد یادگیرندگان خودتنظیم در راستای تحول نظام برنامۀ پنجم توسعۀ  کشور. مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، (8)4، 62-35.
کارشکی، حسین (1388). کاربرد رویکردهای ساختارگرایی اجتماعی در یادگیری الکترونیکی. سومین همایش کشوری کاربرد یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی، مشهد، ایران.
کارشکی، حسین و صالحی، منیره (1390). ادراکات کلاسی و یادگیری خودتنظیمی: مقایسه دانشجویان سال اول و سال آخر دانشگاه. روان‌شناسی و علوم تربیتی، (1)41، 70-53.
مرادی، شهاب، رجب پور، مجتبی، کیان ارثی، فرحناز، حاجلو، نادر و رادبخش، ناهید (1393). انگیزه‌های استفاده از شبکه‌های اجتماعی، فرهنگ در دانشگاه آزاد، (1)4، 118-95.
معافیان، فاطمه، نوحی، عصمت و عباس‌زاده، عباس(1393). تأثیر آموزش الکترونیکی تلفیقی بر یادگیری و خودکارآمدی دانشجویان پرستاری در درس مراقبت‌های ویژه قلبی عروقی. آموزش پرستاری، (3)3، 49-42.  
 نجاتی، وحید (1392). پرسش‌نامۀ توانایی‌های شناختی: طراحی و بررسی خصوصیات روان‌سنجی. تازه‌های علوم شناختی، (2)15، 19-11.
نجفی، حسین (1398). مقایسۀتأثیرآموزش به روش ترکیبی و سنتی در یادگیری. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، (2)11، ۵۴-۶۳.
Balakrishnan, V., Teoh, K. K., Pourshafie, T., & Liew, T. K. (2017). Social media and their use in learning: A comparative analysis between Australia and Malaysia from the learners’ perspectives. Australasian Journal of Educational Technology, 33(1).
Baron-Cohen S, Jolliffe T, Mortimore C, & Robertson M. (1997). Another advanced test of theory of mind: evidence from very high functioning adults with autism or asperger syndrome. J. Child Psychol. Psychiatry, 38(7), 813-822.   
Bekelja Wanzer, M. Bainbridge Frymier, A. Wojtaszczyk, Ann M. & Smith, T. (2006). Appropriate and Inappropriate Uses of Humor by Teachers. Communication Education, 2(55), 178-196.
Boyle, T., Bradley C., Chalk, P., Jones, R., & Pickard, P. (2003).  Using   blended learning to improve student success   rates in learning to program, Journal of Educational Media, 28(2-3), 165-178.
Broadbent, J. (2017). Comparing online and blended learner's self-regulated learning strategies and academic performance. The Internet and Higher Education, 33, 24-32.
Bryan, A., & Volchenkova, K. N. (2016). Blended learning: Definition, mdels, implications for higher education. Educational Sciences, 8(2), 24-30.
Choi H. (2003). A problem-based learning trial on the Internet involving undergraduate nursing students. J Nurs Educ, 42(8), 359-63.
Choi, M. Y., & Han, T. I. (2015). A Comparison of Learning Effectiveness in Face-to-face     versus     Blended     Learning     of     TOEIC.   Journal     of     Digital Convergence, 13(10), 517-525.
Cummings, M. E. (2015). The mate choice mind: studying mate preference, aversion and social cognition in the female poeciliid brain. Animal Behaviour, 103, 249-258.
de Jong, F., Kollöffel, B., van der Meijden, H., Staarman, J. K., & Janssen, J. (2005). Regulative processes in individual, 3D and computer supported cooperative learning contexts. Computers in Human Behavior, 21(4), 645-670.
Dziuban, C., Hartman, J., Moskal, P., Sorg, S., & Truman, B. (2004). Three ALN modalities: An institutional perspective. Elements of quality online education: Into the mainstream, 5, 127-148.
Ali, M. F., Joyes, G., & Ellison, L. (2014). Building effective small-group team working skill through blended learning at Malaysia Tertiary Institution. Procedia-social and behavioral sciences, 112, 997-1009.
Gabrielle, D. (2003). The effects of technology-mediated instructional strategies on motivation, performance, and self-directed learning. In EdMedia+ Innovate Learning (pp. 2568-2575). Association for the Advancement of Computing in Education (AACE).
Grabinger, S., Aplin, C., & Ponnappa-Brenner, G. (2007). Instructional Design for Sociocultural Learning Environments. E-Journal of Instructional Science and Technology10(1), n1.
Garrison, D. R., & Vaughan, N. D. (2008). Blended learning in higher education: Framework, principles, and guidelines. San Francisco: Jossey-Bass, John Wiley & Sons, Inc.
Graham, C. R. (2006). Blended learning systems: Definition, current trends, and future directions. In C. J. Bonk and C. R. Graham (Eds.), Handbook of Blended Learning: Global Perspectives, Local Designs. San Francisco, CA: Pfeiffer Publishing.
Güler, B. & ŞAHİN (2015). The Effect of Blended Learning Method on Preservice Elementary Science Teachers' Attitudes toward Technology, Self-Regulation and Science Process Skills, Electronic Journal of Science and Mathematics Education 9(1), 108-127.
Horton, W. (2006). E-learning by design. USA: Pfeiffer.
Hsu L.L. (2011). Blended learning in ethics education: a survey of nursing students. Nurs Ethics, 18(3), 418–430.
Jonassen, D.H.  (1992). Evaluating Constructivistic Learning. In Duffy, T.M. & Jonassen, D.H. (Eds.) Constructivism and the Technology of Instruction: A conversation Associates. Originally in Educational Technology, 31(9). 
Kmasy M. (2016). Comparing the effectiveness of educating through the social networks and face-to-face method on learning and retention of pre-university student in science course social in khorramdarreh city. A dissertation, University of Allameh Tabataba.
Kutnick, P., Ota, C., & Berdondini, L. (2008). Improving the effects of group working in classrooms with young school-aged children: Facilitating attainment, interaction and classroom activity. Learning and Instruction, 18(1), 83-95.
Kozma, R. (2003). Connection with the twenty-first century: technology in support of education reform. In c. Dede (ed.), Technology and Learning. Washington, DC: American Society for Curriculum Development. 
Laurillard, D. (1993). Rethinking university teaching: A framework for the effective use of educational technology, New York, published by Rutledge.
Liccardi, I., Ounnas, A., Pau, R., Massey, E., Kinnunen, P., Lewthwaite, S. ... & Sarkar, C. (2007). The role of social networks in students' learning experiences. ACM Sigcse Bulletin, 39(4), 224-237.
Lee, J. K. (2008). The effects of self-regulated learning strategies and system satisfaction regarding learner performance.  Information and Management, 40, 133-146.
     Lim, D. H. (2002), perceived differences between classroom and distance education. Journal of Educational Technology, 3(1).
Lim, D. H. & Kim, H. J. (2003). Motivation and learner characteristics affecting online learning application. Journal of Educational Technology, 31(4), 423-439.
 Lyn, J., Choy, F., & Quek, C. L. (2016). Modelling relationships between students’ academic achievement and community of inquiry in an online learning environment for a blended course. Australasian Journal of Educational Technology, 32(4), 106–124.
Melton, B. F., Graf, H., & Chopak-Foss, J. (2009). Achievement and satisfaction in blended learning versus traditional general health course designs. International Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 3(1), 1-10.
McCutcheon, K., Lohan, M. Traynor, M. & Martin, D. (2015). A systematic review evaluating the impact of online or blended learning vs. face to face learning of clinical skills in undergraduate nurse education. Journal of advanced nursing, 71(2), 255-270.
Olelewe, C. J., & Agomuo, E. E. (2016). Effects of b-learning and F2F learning environments on students’ achievement in QBASIC programming. Computers & Education, 103, 76–86.
Picciano, A. G., & Seaman, J. (2007). K-12 online learning: A survey of US school district administrators. Sloan Consortium. PO Box 1238, Newburyport, MA 01950.
Pintrich, P.R., & DeGroot, E.V. (1990). Motivational andself-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82, 33-40.
Ponnudurai, P.  (2014). Facebook: A shift from social to academia. Social and Behavioral Sciences, 122-129.
Russell, T. L. (2001). The no significant difference phenomenon: A comparative research annotated bibliography on technology for distance education. AL: International Distance Education Certification Center.
Saeed Pour, M.  (2010). Effects of a blended learning and traditional teaching on self-regulation and creative thinking of students of nursing and midwifery. Master's Thesis, Allameh Tabatabaei University.  (In Persian).
Sharpe, R., Benfield, G., Roberts, G., & Francis, R. (2006). The undergraduate experience of blended e-learning: a review of UK literature and practice. The Higher Education Academy, 1-103.
Smith, L., & Laurd, L. (2010). Exploring the advantages of blended instruction at community and technical schools. Journal of Online Learning and Teaching, 6(2), 508-515.
Szeto, E. (2014). A comparison of online/face-to-face students’ and instructor’s experiences: examining blended synchronous learning effects, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, 4250–4254.
Tadeu, P., & Joana, L.  (2014). Social network in education: a mathematical pilot test, Social and Behavioral Sciences, 2409-2418.
Thai, T. N. T., Wever, B. De, & Valcke, M. (2015). Impact of different blends of learning on students’ performance in higher education. Proceedings of the European Conference on R-Learning (Ecel 2015), (2012), 1–10.
Tinnerman LS. (2006). A comparative study between traditional and distance education instructional environment involving two graduate level learning disabilities class. Int J Instruct Technol Dis Learn, 3(4), 31-42.
Tonta, Y.  (2009). Digital natives, social networks and the future of libraries. Turk Kutuphaneciligi, 742-768.
Tracy P, Alloway J, Horton RG, Alloway C, Dawson G.  (2013). Social networking sites and cognitive abilities: Do they make you smarter? Computers & Education, 63, 10-16.
Tseng, H., & Walsh, E. J. (2016). Blended vs. traditional course delivery: Comparing students’ motivation, learning outcomes, and preferences. Quarterly Review of Distance Education, 17(1), 43–52.
Uz, R., & Uzun, A.  (2018). The influence of blended learning environment on self-regulated and self-directed learning skills of learners. European Journal of Educational Research, 7 (4), 877-886.
Viktorija Sulcic & Dusan Lesjak. (2007). "Experience of Using the E-Classroom in Tertiary Education," Management, University of Primorska, Faculty of Management Koper, 2(1), 51-63.
Wang, Q., & Woo, H.  (2008). New Educational Technology. New York: Nova Science Publishers, 183-199.
Wieling, M. B., & Hofman, W. H. A. (2010). The impact of online video lecture recordings and automated feedback on student performance. Computers and Education, 54(4), 992–998.
Whipp, J. L., & Chiarelli, S. (2004). Self-regulation in a web-based course: A case study. Educational Technology Research and Development, 52(4), 5.
Yapici, I. & Akbayin, H.  (2012). The effect of blended learning model on high school students’ biology achievement and on their attitudes towards the internet. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 11 (2), 228-237.