طراحی مدل عوامل مؤثر بر گرایش دانش‌آموزان دبستانی به ورزش: یک پژوهش آمیخته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مدیریت ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استادیار گروه رفتار حرکتی، دانشگاه شهید چمران اهواز

3 دانشیار گروه رفتار حرکتی، دانشگاه شهید چمران اهواز

4 استاد علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف از این تحقیق ارائۀ مدلی برای عوامل مؤثر بر گرایش دانش ­آموزان دبستانی به تربیت­ بدنی و ورزش در مدارس استان خوزستان بود. طرح پژوهش به شیوۀ آمیخته اکتشافی بود. شرکت­ کنندگان پژوهش در مرحلۀ کیفی شامل 25 نفر از خبرگان حوزۀ ورزش دانش­ آموزی استان خوزستان بودند که مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. داده­ های حاصل از مصاحبه به روش تئوری­ سازی داده­ بنیاد کدگذاری و تجزیه­ و­ تحلیل گردید. سپس پرسش‌نامه‌ای مطابق با کدهای بدست آمده طراحی شد. برای روایی پرسش نامه از تکنیک دلفی استفاده شد و پایایی پرسش نامه نیز با آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. در مرحله کمی شرکت کنندگان پژوهش شامل 280 نفر معلمان تربیت­بدنی، کارشناسان تربیت­ بدنی ادارات آموزش و پرورش و اعضای هیئت علمی دانشگاه­ های استان خوزستان بودند. با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری، مدل پژوهش استخراج و اعتبارسنجی گردید. نتیجۀ گروه ­بندی کدها، 54 مؤلفه را در سه سطح زمینه ­ای(جامعه و محیط­ زیست)، سازمانی(مدرسه و معلم­ ورزش) و رفتاری(عوامل فردی و خانواده) نشان داد. طبق مدل برآمده از پژوهش می ­توان گفت که به ترتیب معلم تربیت­ بدنی، عوامل فردی، خانواده، محیط­زیست، جامعه و مدرسه بیشترین تأثیر را بر گرایش دانش­ آموزان به ورزش در مدارس داشتند؛ متغیر جامعه علاوه بر تأثیر مستقیم بر گرایش دانش­ آموزان به ورزش بر متغیرهای عوامل فردی، مدرسه، خانواده و معلم تربیت­ بدنی اثر معنی‌دار داشته­ است؛ متغیر محیط نیز علاوه بر تأثیر مستقیم بر گرایش دانش ­آموزان به ورزش بر متغیرهای خانواده، مدرسه و عوامل فردی اثر معنی‌دار داشته ­است؛ متغیرهای خانواده و مدرسه نیز به ترتیب بر متغیرهای عوامل فردی و معلم تربیت­ بدنی اثر معنی‌دار
داشته ­اند. مدل ارائه شده می ­تواند به عنوان ابزار تحلیلی پیرامون عوامل مؤثر بر گرایش دانش­ آموزان دبستانی به ورزش در مدارس استان خوزستان مبنای عمل قرار­گیرد تا بگونه ­ای منطقی و اصولی به حل مشکلات این حوزه از ورزش پرداخت.

کلیدواژه‌ها


احمدی، احمد. (1393). بررسی رابطة سبک‌های رهبری دبیران تربیت بدنی و انگیزه‌های ورزشی دانش‌آموزان ورزشکار شهرستان فریمان، پایان‌نامة دورة کارشناسی ارشد، دانشگاه امام رضا.
اداره فناوری و ارزیابی عملکرد معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش. (1394). برنامه‌ها و فعالیت‌های معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش.
ادوارد، ج ای.، تامپسون، ام دی.، رزن، فلد پی. (1990). تحقیق پیمایشی (راهنمای عمل)، مترجمان: اعرابی م، ایزدی د. (1379)، تهران، دفتر پژوهش­های فرهنگی.
اسماعیلی، محمدرضا. (1389). مطالعة تطبیقی برنامه درسی تربیت بدنی دورة ابتدایی، راهنمایی و متوسطه ایران و کشورهای منتخب جهان و ارایة الگوی مناسب برای تدوین راهنمای برنامه درسی تربیت بدنی، مؤسسة پژوهشی برنامه‌ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی، گروه تربیت بدنی.
اقدسی، سمانه، کیامنش، علیرضا، مهدوی هزاوه، منصوره، صفرخانی، مریم. (1392). تعامل
معلم-دانش­آموز در کلاس درس مدارس موفق و ناموفق
، فصل‌نامه تعلیم وتربیت، شمارة 119. 120-93.
جوادی پور، محمد. (1385).  طراحی و اعتبار بخشی الگوی برنامه‌ درسی تربیت بدنی در مدارس ابتدایی ایران، رسالة دکتری، دانشگاه تربیت معلم تهران.
دورکیم، ا. (1894). قواعد روش جامعه‌شناسی، ترجمۀ علی محمد کاردان، ۱۳۸۳، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
رخشنده، سبحان. (1392). عوامل مؤثر بر کارایی درس تربیت بدنی و ورزش از دیدگاه معلمان تربیت بدنی و مدیران مدارس شهرستان تنکابن، پایان‌نامه دورة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
رضاپور، محمد. (1392). زنگ ورزش، زنگ آخر، روزنامه جام جم، شماره3793، بیست و هفتم شهریورماه 1392، صفحه 10.
روان‌شادنیا، مهدی. (1392). مرجع مدیریت ایمنی در پروژه‌های عمرانی، تهران، نشر سیمای دانش.
صادقی، علی.(1393). بررسی موانع،محدودیت‌ها و راه‌های توسعه و تقویت ورزش در بین دانش‌آموزان دبیرستان‌های استان ایلام. طرح پژوهشی ادارة کل آموزش و پرورش استان ایلام.
فلاح دلاور، مرضیه. (1393). رابطة بین حمایت مدیران مدارس از ورزش مدارس با ابعاد تعهد حرفه‌ای معلمان ورزش، پایاننامه دورة کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان.
قاسمی، نعمت. (1393). بررسی علل و عوامل مؤثر بر میزان گرایش دانشآموزان ابتدایی، راهنمایی، متوسطه به ورزش در رشته‌های مختلف و در سطوح همگانی، حرفه‌ای و قهرمانی در سطح استان ایلام، طرح پژوهشی ادارة کل آموزش و پرورش استان ایلام.
مهرعلیزاده، یدالله. (1384). روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌های آماری و آزمون فرضیه در علوم اجتماعی و مدیریت با نرم‌افزار SPSS در محیط ویندوز، تهران، انتشارات آییژ.
مهرعلیزاده، یدالله. (1393). بررسی عملکرد مدارس هیئت امنایی با استفاده از نظریۀ داده­بنیاد، مجلة علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، دورۀ ششم، سال 21، شمارۀ 1، 20-5.
میرزایی اهرنجانی، حسن. (1377). طراحی مدلی برای تبیین عوامل مؤثر بر وجدان کاری و انضباط اجتماعی،  مجموعه مقالات سمینار و جدان کاری و انضباط اجتماعی، قزوین، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین.
میرزایی اهرنجانی، حسن، امیری، مجتبی. (1381). ارائة مدل سه بعدی تحلیل مبانی فلسفی و زیرساخت‌های بنیادین تئوری‌های مدیریت. دانش مدیریت، 56، 21-3.
وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. (1383). کلیات طرح تدوین سند ملی آموزش و پرورش.
هاشمی، صدیقه. (1393). شناسایی موانع توسعة ورزش‌های پایه در مدارس شهر تهران، پایان‌نامة دورة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
Bocarro, A. & Jason, N. (2012). School sportpolicyandschool-based physical activity environments and their association with observed physical activity in middle school children. International Journal of Health &Place, 18, 31–38.
Brusseaua, T. & Burns, R. (2016). Contextual factors related to physical activity during daily middle school physical education. Journal of Science and Medicine in Sport. 19, 733–737.
Castellanos, C.A., Levy, T.S., Escalante, E., Morales-Ruan, M.D. & Aguilar, A.J. (2015). Development of an educational intervention to promote healthy eating and physical activity in Mexican school-age children. International Journal of Evaluation and Program Planning, 52, 159–168.
Chambers, S. (1991). Factors affecting elementary school students' participation in sports. The Elementary School Journal, 91, 413-419.
Chang, Y., Chen, S., Tu, k., Chi, L. (2016). Effect of Autonomy Support on Self-Determined Motivation in Elementary Physical Education. Journal of Sports Science and Medicine. 15(1), 460-466.
Deniz, S. & Yenel, F. (2013). The structural analysis of physical education and sports system in the turkish republic of northern cyprus, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 89, 772 – 780.
Drake, M. & Keith, M. (2015). High school sports programs differentially impact participation by sex. Joural of Sport and Health, 4, 282-288.
Greenfield, J.R.F., Almond, M., Clarke, G.P. & Edwards, K.L. (2015). Factors affecting school physical education provision in England: a cross-sectional analysis. Journal of Public Health Advance, 19, 1–7.
Hills, A., Dengel, D. & Lubans, R. (2015). Supporting Public Health Priorities: Recommendations for Physical Education and Physical Activity Promotion in Schools. Progress in Cardiovascular Diseases. 57(4), 368–374.
Kobel, S., Kettner, S., Kesztyüs, D., Erkelenz, N., Drenowatz, C. & Steinacker, J.M. (2015). Correlates of habitual physical activity and organized sports in German primary school children. Public Health, 129, 237-243.
Park, S. (2004). Constraints to recreation sport participation for adolescents exposed to internet-related delinquency: developing marketing strategies for increasing sport participation. International Journal of Applied Sport Sciences. 16(1), 41-54.
Powell, E., Lorayne, A., Woodfield, b. & Alan, M. (2016). Increasing physical activity levels in primary school physical education: The SHARP Principles Model. Nevillc. Preventive Medicine Reports. 3, 7-13.
Rowe Nicholas f. (2009). The active people survey: a catalyst for transforming evidence based sport policy in England. International Journal of Sport Policy, 1, 89-98.
Tsangaridou, N. (2017). Early childhood teachers’ views about teaching physical education: challenges and recommendations. Journal of Physical Education and Sport Pedagogy. 14(5), 1-18.