خسرونژاد, مرتضی, شکراله زاده, سودابه. (1397). معنا و مبنای دیالوگ در جنبش فلسفه برای کودکان: کوششی در تدوین نظریه یادگیری و آموزش دیالوجیک. مجله مطالعات آموزش و یادگیری, 10(1), 56-93. doi: 10.22099/jsli.2018.4916
مرتضی خسرونژاد; سودابه شکراله زاده. "معنا و مبنای دیالوگ در جنبش فلسفه برای کودکان: کوششی در تدوین نظریه یادگیری و آموزش دیالوجیک". مجله مطالعات آموزش و یادگیری, 10, 1, 1397, 56-93. doi: 10.22099/jsli.2018.4916
خسرونژاد, مرتضی, شکراله زاده, سودابه. (1397). 'معنا و مبنای دیالوگ در جنبش فلسفه برای کودکان: کوششی در تدوین نظریه یادگیری و آموزش دیالوجیک', مجله مطالعات آموزش و یادگیری, 10(1), pp. 56-93. doi: 10.22099/jsli.2018.4916
خسرونژاد, مرتضی, شکراله زاده, سودابه. معنا و مبنای دیالوگ در جنبش فلسفه برای کودکان: کوششی در تدوین نظریه یادگیری و آموزش دیالوجیک. مجله مطالعات آموزش و یادگیری, 1397; 10(1): 56-93. doi: 10.22099/jsli.2018.4916
معنا و مبنای دیالوگ در جنبش فلسفه برای کودکان: کوششی در تدوین نظریه یادگیری و آموزش دیالوجیک
2دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه شیراز
چکیده
جنبش فلسفه برای کودکان از آغاز، مبانی دیالوجیک خود را بر پایة روش سقراطی و برخی از مفهومهای نظریة رشد ویگوتسکی همچون درونیسازی و منطقة تقریبی رشد استوار ساخته است. اما روش گفتوگوهای سقراطی و دیدگاه ویگوتسکی در نگاههای جدیدتر فلسفی و روانشناسی، پرسشی کشیده شده و این انتقادها به جنبش فلسفه برای کودکان نیز راه یافته است. از همین رو برخی از اندیشمندان قلمرو فلسفه برای کودکان مبنای دیالوجیک باختینی را همچون واپسین جایگزین گفتوگوهای سقراطی پیشنهاد کردهاند. در این مقاله پس از نقد رویکردهای سقراط، ویگوتسکی و باختین به دیالوگ و برای چیرگی بر کاستیهای این رویکردها، می‌کوشیم با خوانشی دوباره از نظریة تمرکززدایی پیشنهادی تازه برای مبنای دیالوجیک حلقة کندوکاو ارائه دهیم؛ مبنایی که می‌تواند به نقطة آغازی برای تدوین نظریة یادگیری و آموزش دیالوجیک بدل شود. در پرتو این نظریه، دیالوگ دارای دو ویژگی است: نخست آن‌که مونولوگ و دیالوگ بر روی پیوستاری قرار دارند که در هر نقطة آن رویدادی آمیخته از «مونولوگ-دیالوگ» در گذر است. دوم این‌که دیالکتیک و دیالوگ نیز پیوستاری‌اند و همچون مونولوگ و دیالوگ در هر نقطه‌ای به نسبت آمیخته‌اند. در این پیوند آنچه در حلقة کندوکاو یادگیری رخ می‌دهد، نوسان میان دیدگاه‌های گوناگون است که در واقع همان مسیر نوسان میان تمرکزگرایی و تمرکززدایی را می‌پیماید. همچنین در پرتو این نظریه برای چیرگی بر کاستیهای دو مفهوم درونیسازی و منطقة تقریبی رشد ویگوتسکی به مثابه مبانی دیالوجیک برنامة فلسفه برای کودکان، دو جایگزین «از آن خود کردن» و «منطقة تقریبی دیالوگ» را پیشنهاد میدهیم. مهم‌ترین اِشکال مفهوم درونیسازی ویگوتسکی لغو سویة تمرکززدایی در فرایند نوسان ذهن میان تمرکزگرایی و تمرکززدایی است، و انتقاد به مفهوم منطقة تقریبی رشد از این رو است که به چیرگی صدای اول یعنی صدای مابان، آموزگار و مربی بر صدای دوم، یعنی صدای کودک، دانشآموز و کارآموز می‌انجامد.
ابتدای صفحه