مقایسه اثربخشی آموزش‌های مراکز پیش‌دبستانی تحت پوشش بهزیستی و آموزش و پرورش در نوآموزان دختر و پسر با کنترل هوش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد تحقیقات آموزشی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی دانشگاه تبریز

چکیده

هدف این تحقیق مقایسه اثر‌بخشی آموزش‌های مراکز پیش‌دبستانی تحت پوشش بهزیستی و آموزش و پرورش در نوآموزان دختر و پسر با کنترل هوش بود. تحقیق از نوع علّی ـ مقایسه‌ای و جامعه‌ی آماری متشکل از نو‌آموزان مراکز پیش‌دبستانی تحت پوشش بهزیستی و آموزش و پرورش شهر تبریز بود. نمونه شامل 240 نوآموز (120 پسر و 120 دختر) از 60 مرکز بود که با روش تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش، آزمون هوش ریون برای کودکان، آزمون‌های مهارت‌های ریاضی و علوم، مصاحبه‌ی سازمان یافته ارزش‌های دینی، پرسشنامه عزت‌‌ نفس کودکان، مهارت‌های اجتماعی وایلند، فرم ارزیابی مهارت‌های حرکتی، قسمت آزمون کلامی هوش وکسلر و نقاشی آدمک گودیناف بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که با کنترل هوش، بین میانگین نمرات نوآموزان مراکز تحت پوشش بهزیستی و آموزش و پرورش از نظر مهارت‌های علوم تفاوت معنا‌داری وجود دارد و میانگین نمرات نوآموزان مراکز بهزیستی بیشتر است. از لحاظ آشنائی با ارزش‌های دینی، عزت نفس و مهارت‌های حرکتی بر حسب نوع مراکز تفاوت معنا‌داری وجود دارد و میانگین نمرات مراکز تحت پوشش آموزش و پرورش بالاتر است. بین عزت ‌‌نفس و مهارت کلامی دو جنس تفاوت معناداری وجود دارد و میانگین نمرات دختران بالاتر است. اثر تعاملی جنسیت و نوع مرکز پیش‌دبستانی روی مهارت‌های اجتماعی نوآموزان معنا‌دار است.

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
احدی، حسن؛ بنی‌جمال، شکوه‌السادات (1385). روان‌شناسی رشد. تهران: پردیس.
برک، لورا. ای. (1381). روان‌شناسی رشد (از لقاح تا کودکی). ترجمه‌ی: یحیی سید‌محمدی (جلد اول)، تهران: نشر ارسباران. (تاریخ انتشار به زبان اصلی: 2001).
برک، لورا. ای. (1390). روان‌شناسی رشد (از لقاح تا کودکی). ترجمه: یحیی سید‌محمدی (جلد اول)، تهران: نشر ارسباران. (تاریخ انتشار به زبان اصلی: 2007).
پوپ، الیس؛ مک‌هال، سوزان؛ و کرای‌هد، ادوارد (1373). افزایش احترام به خود در کودکان و نوجوانان. ترجمه‌ی: پریسا تجلی. تهران: انتشارات رشد. (تاریخ انتشار به زبان اصلی: 1998).
حمیدپور، حسن، حسینایی، علی و پژوهنده، علی (1388). نقش آموزش پیش‌دبستانی در یادگیری مهارت‌های روانی- حرکتی و سازگاری اجتماعی. مجله علوم تربیتی (علوم تربیتی و روان‌شناسی) دانشگاه شهید چمران اهواز. 3، 117-138.
زامیاد، عباس، یاسمی، محمدنقی و واعظی، سیداحمد (1375). هنجاریابی مقدماتی مقیاس رفتار انطباقی وایلند در جمعیت شهری و روستایی کرمان. مجله‌ی روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 2 (4، پیاپی 8)، 44-55.
سپاسی، حسین؛ شهنی‌ییلاق، منیجه و باقری، صرفناز (1388). مقایسه عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پایه اول دبستان برحسب جنسیت و آموزش‌های پیش‌دبستانی با کنترل هوش. مجله علوم تربیتی (علوم تربیتی و روان شناسی) دانشگاه شهید چمران اهواز، 5، 93-112.
سنه، افسانه، سلمان، زهرا و آقازاده، محرم (1387). تأثیر فعالیت‌های بدنی و بازی بر رشد توانایی‌های ذهنی پسران پیش‌دبستانی. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 26، 87- 106.
سیف، علی اکبر. (1383). روان‌شناسی پرورشی. تهران: آگاه.
شریفی، حسن پاشا (1374). اصول روان‌سنجی و روان‌آزمایی. تهران: انتشارات رشد.
شهیم، سیما (1382). هنجاریابی مقیاس روش درجه‌بندی مهارت‌های اجتماعی برای کودکان پیش‌دبستانی. مجله روانپژشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 11(2)،
176-186.          
عبدی، بهشته (1387). مهارت‌های اجتماعی و مشکلات رفتاری کودکان پیش‌دبستانی ایرانی. فصلنامه روانشناسان ایرانی، 16، 333-341.
قاسم‌تبار، سید‌نبی‌اله؛ مفیدی، فرخنده؛ زاده‌محمدی، علی و قاسم‌تبار، سید‌عبداله (1390). تاثیر آموزش موسیقی در مهرات‌های پایه ریاضی کودکان پیش‌دبستانی. روان‌شناسی تحولی، روان‌شناسان ایرانی، 27، 245-254.
کول، ونیتا (1374). برنامه‌ی آموزش و پرورش در دوره‌ی پیش از دبستان. ترجمه‌ی فرخنده مفیدی. تهران: سمت. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1991).
گولومبوک، سوزان؛ و فی‌وش، رابین. (1377). رشد جنسیت. ترجمه: مهرناز شهرآرای. تهران: ققنوس. (تاریخ انتشار به زبان اصلی: 1996).
مفیدی، فرخنده (1372). آموزش و پرورش پیش‌دبستانی و دبستان. چاپ سوم. انتشارات دانشگاه پیام نور.
نجاتی، حسین (1384). روان‌شناسی کودک. تهران: بیکران.
ولی‌زاده، لیلا (1390). شیوه‌های عملی جهت ارائه مفاهیم دینی در مهدهای کودک (ویژه مربیان گروه‌های سنی 3 تا 4 و 4 تا 5 سال). تهران: سازمان بهزیستی کشور، اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل.
وندرزندن، جیمز دبلیو (1386). روان‌شناسی رشد (1 و 2). ترجمه: حمزه گنجی. نشر ساوالان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2001).
ب. انگلیسی
Baker, I., & Cantwell, D. P. (1991). The association between emotional behavioral disorder and learning disorder in a sample of speak language impaired children. Advance Learning Behavior Disorder, 15, 19-30.
Bloom, B. (1962). Stability and change in human characteristics. New York: John Wiley & Sons.
Haskins, R. (1985). Public school aggression among children with varying day-care experiences. Journal of child development, 58, 689-703.
Hunt, J. (1961). Intelligence and change in human characteristics. New York:
Huston, A. C. (1983). Sex typing. In E. M. Hetherington & P. H. Mussen (Eds.). Handbook of Child Psychology: Vol.4. Socialization, Personality, and Social Development (4th. Ed.), pp.387-467. New York: Wiley.
Hyde, J. S., & Linn, M. C. (1988). Gender Differences In Verbal Ability: a meta-analysis. Psychological Bulletin, 104, 53-69.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
 Law, N. R. (1983). What is early childhood education? In Annual Editions: Early Childhood Education.
 Lummis, M., & Stevenson, H. W. (1990). Gender differences in beliefs and achievement: A Cross-cultural study. Developmental Psychology, 26, 254-263.
Osborn, A. F., & Milbank, J. E. (1987). The effects of early education: A report from the child health and education study. Oxford, UK: Clarendon Press.
Phillips, D. A., McCartney, K., & Scarr, S. (1987). Child-care quality and children's social development. Developmental Psychology, 23, 537-43.
Rayven, J. C., Court, J. H., & Rayven, J. C. (1983). Manual for Rayven Progressive Matrices and Vocabulary Scales. London: Lewis.