@article { author = {خسرونژاد, مرتضی and شکراله زاده, سودابه}, title = {معنا و مبنای دیالوگ در جنبش فلسفه برای کودکان: کوششی در تدوین نظریه یادگیری و آموزش دیالوجیک}, journal = {مجله مطالعات آموزش و یادگیری}, volume = {10}, number = {1}, pages = {56-93}, year = {2018}, publisher = {دانشگاه شیراز}, issn = {2228-5075}, eissn = {}, doi = {10.22099/jsli.2018.4916}, abstract = {جنبش فلسفه برای کودکان از آغاز، مبانی دیالوجیک خود را بر پایة روش سقراطی و برخی از مفهوم­های نظریة رشد ویگوتسکی همچون درونی­سازی و منطقة تقریبی رشد استوار ساخته است. اما روش گفت­و­گوهای سقراطی و دیدگاه ویگوتسکی در نگاه­های جدیدتر فلسفی و روان‌شناسی، به پرسش کشیده شده و این انتقادها به جنبش فلسفه برای کودکان نیز راه یافته است. از همین رو برخی از اندیشمندان قلمرو فلسفه برای کودکان مبنای دیالوجیک باختینی را همچون واپسین جایگزین گفت­و­گوهای سقراطی پیشنهاد کرده ­اند. در این مقاله پس از نقد رویکردهای سقراط، ویگوتسکی و باختین به دیالوگ و برای چیرگی بر کاستی­های این رویکردها، می‌کوشیم با خوانشی دوباره از نظریة تمرکززدایی پیشنهادی تازه برای مبنای دیالوجیک حلقة کندوکاو ارائه دهیم؛ مبنایی که می‌تواند به نقطة آغازی برای تدوین نظریة یادگیری و آموزش دیالوجیک بدل شود. در پرتو این نظریه، دیالوگ دارای دو ویژگی است: نخست آن‌که مونولوگ و دیالوگ بر روی پیوستاری قرار دارند که در هر نقطة آن رویدادی آمیخته از «مونولوگ-دیالوگ» در گذر است. دوم این‌که دیالکتیک و دیالوگ نیز پیوستاری‌اند و همچون مونولوگ و دیالوگ در هر نقطه‌ای به ‌نسبت آمیخته‌اند. در این پیوند آنچه در حلقة کندوکاو یادگیری رخ می‌دهد، نوسان میان دیدگاه‌های گوناگون است که در واقع همان مسیر نوسان میان تمرکزگرایی و تمرکززدایی را می‌پیماید. همچنین در پرتو این نظریه برای چیرگی بر کاستی­های دو مفهوم درونی­سازی و منطقة تقریبی رشد ویگوتسکی به مثابه مبانی دیالوجیک برنامة فلسفه برای کودکان، دو جایگزین «از آن خود کردن» و «منطقة تقریبی دیالوگ» را پیشنهاد می­دهیم. مهم‌ترین اِشکال مفهوم درونی‌سازی ویگوتسکی لغو سویة تمرکززدایی در فرایند نوسان ذهن میان تمرکزگرایی و تمرکززدایی است، و انتقاد به مفهوم منطقة تقریبی رشد از این رو است که به چیرگی صدای اول یعنی صدای مابان، آموزگار و مربی بر صدای دوم، یعنی صدای کودک، دانش­آموز و کارآموز می‌انجامد.}, keywords = {باختین,دیالوگ,سقراط,فلسفه برای کودکان,ویگوتسکی,نوسان میان تمرکزگرایی و تمرکززدایی,یادگیری و آموزش دیالوجیک}, url = {https://jsli.shirazu.ac.ir/article_4916.html}, eprint = {https://jsli.shirazu.ac.ir/article_4916_615c869c5d5e242fd4f90d5d09ce7890.pdf} }